Κυριακή 20 Ιουλίου 2025

51 χρόνια από την αποφράδα 20ή Ιουλίου 1974 – Η Κύπρος βιώνει μια ακόμη μαύρη επέτειο, θυμάται και μνημονεύει


 Μαυροφορεμένες Ελληνοκύπριες με φωτογραφίες αγαπημένων τους προσώπων που εξαφάνισαν οι Τούρκοι. 51 χρόνια μετά εκατοντάδες βρίσκονται ακόμη στον κατάλογο των αγνοουμένων. (Φωτογραφία: Αρχείο ΓΤΠ)

Μια ακόμη μαύρη επέτειος της τουρκικής εισβολής ξημερώνει αύριο Κυριακή. Η 51η από την αποφράδα 20ή Ιουλίου του 1974, όταν οι ορδές του τουρκικού «Αττίλα» αποβιβάστηκαν στις ακτές της Κερύνειας, σκορπώντας το θάνατο και την καταστροφή. Η αντίστροφη μέτρηση για την κατάληψη ελληνικών εδαφών στο βόρειο τμήμα της Μεγαλονήσου είχε αρχίσει.

Ουδείς είχε προβλέψει τότε, την τραγική εξέλιξη και κατάληξη που θα είχε η θρασύτατη τουρκική επίθεση, που ήταν, βέβαια, το αποκορύφωμα μιας μεγάλης προδοσίας, που εκδηλώθηκε πέντε μέρες νωρίτερα, όταν η ελληνική χούντα και οι ελληνόφωνοι συνεργάτες της στην Κύπρο, προχώρησαν στο άφρον πραξικόπημα ανατροπής του Μακαρίου, ανοίγοντας ουσιαστικά την κερκόπορτα για την εισβολή την οποία η Τουρκία προετοίμαζε για χρόνια και απλά περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία.

Ο εφιαλτικός ήχος των σειρήνων θα ακουστεί και πάλι αύριο στο νησί, στις 05:30 το πρωί, ώρα που εκδηλώθηκε η βάρβαρη τουρκική εισβολή. Όπως γίνεται για πέντε δεκαετίες τέτοια ώρα, χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τότε που τουρκικός στρατός πάτησε στα άγια χώματα της Κερύνειας. Για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να μάθουν οι νεότεροι για το μεγάλο έγκλημα σε βάρος του Ελληνισμού και για τον τραγικό απολογισμό της μεγάλης προδοσίας.

Χιλιάδες ήταν οι νεκροί και εκατοντάδες οι αγνοούμενοι της κυπριακής τραγωδίας, αρκετοί από τους οποίους αναζητούνται ακόμη. Η Κύπρος παραμένει διαιρεμένη και πληγωμένη παρά την τεράστια ανάπτυξη που γνώρισε το ελεύθερο τμήμα με την ένταξη και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι μέχρι σήμερα προσπάθειες για λύση και επανένωση σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, προσκρούουν στις απαράδεκτες τουρκικές αξιώσεις. Η Τουρκία και οι εγκάθετοί της στα κατεχόμενα, ζητούν προκλητικά αναγνώριση του παράνομου ψευδοκράτους στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα και συνομιλίες μόνο στη βάση της ούτε καλούμενης «κυριαρχικής ισότητας». Είναι πλέον ξεκάθαρο πως η κατοχική χώρα δεν θέλει καμιά λύση επανένωσης και στόχος της είναι η πλήρης τουρκοποίηση του βορείου τμήματος και ο γεωστρατηγικός έλεγχος ολόκληρης της Κύπρου.

Τούρκος στρατιώτης ανάβει τσιγάρο σε Ελληνοκύπριο αιχμάλωτο λίγο προτού αυτός εξαφανιστεί και έκτοτε να αγνοείται. (Φωτογραφία: Αρχείο ΓΤΠ)

Το ημερολόγιο της τραγωδίας

Ας ανατρέξουμε, όμως, εν συντομία σε κάποια ιστορικά στοιχεία που συνέθεσαν την κυπριακή τραγωδία του 1974. Στις 19 Ιουλίου, ο τότε πρόεδρος Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, που κατάφερε να διαφύγει από τα πραξικοπηματικά πυρά και να μεταβεί μέσω Λονδίνου στη Νέα Υόρκη, εκφώνησε ομιλία ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου χαρακτήρισε το πραξικόπημα ως εισβολή της Χούντας στην Κύπρο και κατάλυση της ανεξαρτησίας της, ενώ ταυτόχρονα κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να παρέμβει με όλα τα πρόσφορα μέσα για την αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μπουλέντ Ετζεβίτ, άρπαξε την ευκαιρία που επιζητούσε η Άγκυρα από πολύ καιρό και εισέβαλε μια μέρα μετά, στις 20 Ιουλίου 1974, ισχυριζόμενος ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.

Η τουρκική εισβολή ξεκίνησε στις 05:30 στις 20 Ιουλίου 1974, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Οι αλεξιπτωτιστές έπεφταν μαζικά ενώ δυνάμεις πεζικού της Τουρκίας αποβιβάζονταν στις παραλίες της Κερύνειας. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του στρατηγού Νουρετίν Ερσίν.

Η «κυβέρνηση» των πραξικοπηματιών του Νίκου Σαμψών παραιτήθηκε υπό το βάρος των εξελίξεων στις 23 Ιουλίου 1974.

Στις 23 Ιουλίου επήλθε και η υποτιθέμενη εκεχειρία και στη Γενεύη άρχισαν πυρετώδεις διαβουλεύσεις για την εξεύρεση ειρηνικής λύσης υπό την αιγίδα του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Τζον Κάλαχαν. Η ελληνοκυπριακή πλευρά, εκπροσωπούμενη από τον προεδρεύοντα Γλαύκο Κληρίδη, αξίωσε την εφαρμογή των Συνθηκών Ζυρίχης – Λονδίνου και του Κυπριακού Συντάγματος. Η Τουρκία αρνήθηκε και προέβαλε το πάγιο αίτημά της για γεωγραφικό χωρισμό του νησιού.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τουράν Γκιουνές αντιπρότεινε σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα ήταν δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος πολλών καντονίων, στο οποίο οι Τουρκοκύπριοι θα έλεγχαν το 34% περίπου του νησιού. Ο Κληρίδης ζήτησε αναβολή 36 ή 48 ωρών, για να συμβουλευτεί το Υπουργικό Συμβούλιο. Οι Τούρκοι απέρριψαν το αίτημά του.

Ενόσω διαρκούσαν οι διπλωματικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη η Τουρκία συνέχισε την επέκταση της εισβολής της παραβιάζοντας την εκεχειρία και εφαρμόζοντας το σατανικό της σχέδιο για κατάληψη των εδαφών που ελέγχει μέχρι σήμερα.

Στις 3:30 τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου του 1974 απέσυρε την αντιπροσωπεία της από τη Γενεύη και σε λιγότερο από 1 1/2 ώρα μετά (4:35 π.μ. της ίδιας ημέρας) προχώρησε και στο δεύτερο κύμα εισβολής υπό την κωδική ονομασία «Αττίλας 2» με την κατάληψη της Μόρφου, της Αμμοχώστου και της Καρπασίας.

Τάφοι και σταυροί πεσόντων της τουρκικής εισβολής στον Τύμβο Μακεδονίτισσας, που θα είναι στο επίκεντρο των αυριανών εκδηλώσεων μνήμης. (Φωτογραφία ΚΥΠΕ)

Παρά τις εκκλήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ [Ψήφισμα 353 (1974)] για τη γρήγορη αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στο νησί, η Τουρκία κατέλαβε το 36,2 τοις εκατό της εδαφικής επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και εκτόπισε βίαια περίπου 200.000 Ελληνοκυπρίους από τις εστίες τους. Άλλοι 20.000 Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι παρέμειναν στις κατεχόμενες περιοχές, εξαναγκάστηκαν και αυτοί τελικά να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να αναζητήσουν καταφύγιο στις ελεγχόμενες από την κυπριακή κυβέρνηση περιοχές. Μέχρι τον Απρίλιο 2013 λιγότεροι από 328 εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι και 109 Μαρωνίτες παρέμεναν στις κατεχόμενες περιοχές.

Η Τουρκία μέχρι και σήμερα στερεί από τους εκτοπισμένους Ελληνοκυπρίους το δικαίωμα να επιστρέψουν στα σπίτια και τις περιουσίες τους. Το γεγονός αυτό έχει δώσει αφορμή για προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο έχει εκδώσει σημαντικές αποφάσεις για τις παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης από την πλευρά της Τουρκίας.

Πέραν της οικονομικής καταστροφής, αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής και τη βίαιης μετακίνησης πληθυσμού, περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν ενώ εξακολουθούν να αγνοούνται από τις διακοινοτικές μάχες του 1963-’64 και την τουρκική εισβολή του 1974, 846 Ε/κ και 271 Τ/κ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου