Ποιος είναι και ποιές είναι οι ιδέες του Yuval Noah Harari, το έχουμε παρουσιάσει πολλές φορές σε αυτό τουλάχιστον το site. Εδώ θα δούμε ποιο είναι το μήνυμά του μέσα απο το νέο του βιβλίο του που αναφέρεται στα παιδιά, για τα οποία όπως φαίνεται απηχεί τα ίδια συναισθήματα που τρέφει για το ενήλικο κοινό.
Ο καθηγητής Yuval Noah Harari είναι ιστορικός, φιλόσοφος και ο συγγραφέας των μπεστ σέλερ: A Brief History of Humankind , Homo Deus: A Brief History of Tomorrow , 21 Lessons for the 21st Century και Sapiens: A Graphic History . Τα βιβλία του έχουν πουλήσει πάνω από 40 εκατομμύρια αντίτυπα σε 65 γλώσσες και θεωρείται σήμερα (για το σύστημα) ένας από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους στον κόσμο. [Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε το πλήρες βιογραφικό στον ιστότοπο του Harari.]
Ο Χαράρι ήταν κεντρικός ομιλητής στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, τόσο το 2018 όσο και το 2020. Οι ομιλίες και οι συνεντεύξεις του σε διάφορες πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης παρακολουθούνται από εκατομμύρια.
Δεν ντρέπεται να δηλώσει τα πιστεύω του και τα παρουσιάζει με ωμότητα μπροστά στο κοινό. Με λίγα λόγια, στο ευαγγέλιο του Χαράρι δεν υπάρχουν έννοιες όπως Θεός, ψυχή και ελεύθερη βούληση. Μόλις αυτοί οι πυλώνες γίνουν δεκτοί ως αλήθεια από τους οπαδούς του -πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας- το επόμενο βήμα είναι να αποφασίσουμε για τη μοίρα δισεκατομμυρίων ανθρώπων που δεν είναι πλέον απαραίτητοι σε έναν μελλοντικό κόσμο που αποτελείται από τεχνητή νοημοσύνη, βιοτεχνολογία και διανθρωπισμό.
Το βιβλίο του Harari, Sapiens, προωθήθηκε απο τους: Mark Zuckerberg, Bill Gates και Barak Obama. Ο Christopher Carbone έγραψε το άρθρο, «Οι άνθρωποι τελικά θα συγχωνευθούν με τις μηχανές, λέει ο καθηγητής», στο Fox News τον Ιούλιο του 2019, δηλώνοντας:
«Είναι όλο και πιο δύσκολο να ξεχωρίσω πού τελειώνει και πού αρχίζει ο υπολογιστής», είπε ο Harari, καθηγητής ιστορίας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο στην Ιερουσαλήμ. «Στο μέλλον, είναι πιθανό το smartphone να μην αποχωρίζεται καθόλου από εσάς. Μπορεί να είναι ενσωματωμένο στο σώμα ή τον εγκέφαλό σας, σαρώνοντας συνεχώς τα βιομετρικά σας δεδομένα και τα συναισθήματά σας».
Ο Χαράρι συνέχισε: «Αν λέγαμε στους προγόνους μας στη Λίθινη Εποχή για τη ζωή μας σήμερα, θα πίστευαν ότι είμαστε ήδη Θεοί. Αλλά η αλήθεια είναι ότι παρόλο που έχουμε αναπτύξει πιο εξελιγμένα εργαλεία, είμαστε το ίδιο ζώα… Έχουμε τα ίδια συναισθήματα, τα ίδια μυαλά. Η επερχόμενη επανάσταση θα το αλλάξει αυτό. Θα αλλάξει όχι μόνο τα εργαλεία μας, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο».
Στην ομιλία του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του 2020 στο Νταβός, ο Χαράρι ενημέρωσε το κοινό του ότι η αυτοματοποίηση θα εξαλείψει σύντομα πολλά εκατομμύρια θέσεις εργασίας δημιουργώντας μια μεγάλη κατηγορία «άχρηστων ανθρώπων». Ο Χαράρι δήλωσε:
«Οι παλιές δουλειές θα εξαφανιστούν, νέες θέσεις εργασίας θα εμφανιστούν, αλλά μετά οι νέες θέσεις εργασίας θα εξαφανιστούν κι αυτές. Ενώ στο παρελθόν οι άνθρωποι έπρεπε να παλέψουν ενάντια στην εκμετάλλευση, στον 21ο αιώνα ο πραγματικά μεγάλος αγώνας θα είναι ενάντια στην ασχετοσύνη. Και είναι πολύ χειρότερο να είσαι άσχετος παρά να σε εκμεταλλεύονται.
Όσοι αποτυγχάνουν στον αγώνα ενάντια στην ασχετοσύνη θα αποτελούσαν μια νέα «άχρηστη τάξη» – άνθρωποι που είναι άχρηστοι όχι από την άποψη των φίλων και της οικογένειάς τους, αλλά άχρηστοι από τη σκοπιά του οικονομικού και πολιτικού συστήματος.
. . . Και τι θα γίνει με την πολιτική στη χώρα σας σε είκοσι χρόνια, όταν κάποιος στο Σαν Φρανσίσκο ή το Πεκίνο γνωρίζει ολόκληρη την ιατρική και προσωπική ιστορία κάθε πολιτικού, κάθε δικαστή και κάθε δημοσιογράφου στη χώρα σας, συμπεριλαμβανομένων όλων των σεξουαλικών και των ψυχικών τους αδυναμιών και όλες τις διεφθαρμένες συναλλαγές τους; Θα εξακολουθεί να είναι ανεξάρτητη χώρα ή θα γίνει αποικία δεδομένων;
Όταν έχεις αρκετά δεδομένα, δεν χρειάζεται να στείλεις στρατιώτες, για να ελέγξεις μια χώρα.
. . . Εάν γνωρίζετε αρκετή βιολογία και έχετε αρκετή υπολογιστική ισχύ και δεδομένα, μπορείτε να χακάρετε το σώμα τον ανθρώπων, τον εγκέφαλό και τη ζωή τους, και μπορείτε να τον καταλάβετε καλύτερα από ό,τι καταλαβαίνει αυτός τον εαυτό του. . . . Θα Ξέρουν περισσότερα για σένα από όσα ξέρεις εσύ για τον εαυτό σου. Και αυτό θα μπορούν να το κάνουν όχι μόνο σε έναν, αλλά σε όλους!
Ένα σύστημα που μας καταλαβαίνει καλύτερα από ό,τι καταλαβαίνουμε εμείς τον εαυτό μας, μπορεί να προβλέψει τα συναισθήματα και τις αποφάσεις μας, να χειραγωγήσει τα συναισθήματα και τις αποφάσεις μας και τελικά να πάρει τις αποφάσεις για εμάς.
. . . Σύντομα όμως τουλάχιστον ορισμένες εταιρείες και κυβερνήσεις θα μπορούν να χακάρουν συστηματικά όλους τους ανθρώπους. Εμείς οι άνθρωποι θα πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ότι δεν είμαστε πια μυστηριώδεις ψυχές – είμαστε πλέον ζώα που μπορούν να χακαριστούν. Αυτό είμαστε.
. . . Τις επόμενες δεκαετίες, η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία θα μας δώσουν θεϊκές ικανότητες να ανασχεδιάζουμε τη ζωή, ακόμη και να δημιουργούμε εντελώς νέες μορφές ζωής. Μετά από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια οργανικής ζωής που διαμορφώθηκε από τη φυσική επιλογή, πρόκειται να εισέλθουμε σε μια νέα εποχή ανόργανης ζωής που διαμορφώνεται από έξυπνο σχεδιασμό.
Ο έξυπνος σχεδιασμός μας θα είναι η νέα κινητήρια δύναμη της εξέλιξης της ζωής. . .
[Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε όλη την ομιλία]
Ο Chris Anderson, επικεφαλής των μέσων ενημέρωσης του TED, πήρε συνέντευξη από τον Harari τον Αύγουστο του 2022. Ο Άντερσον σχολίασε ότι ο Harari συνιστά ανεπιφύλακτα τον διαλογισμό. Ο Harari απάντησε ότι διαλογίζεται για δύο ώρες κάθε μέρα και ότι κάνει τον διαλογισμό Vipassana, τον οποίο έμαθε από τον δάσκαλό του SN Goenka.
“Οι ετήσιες διακοπές μου είναι να πάω μεταξύ 30 ημερών και 60 ημερών σε ένα καταφύγιο διαλογισμού», λέει ο Harari. [Κάντε κλικ εδώ για να ακούσετε, από τις 45:20.]
Κατά τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης, ο Harari λέει στον Anderson ότι δεν είναι κατά της τεχνολογίας καθώς «μπορεί να αποφέρει τεράστια οφέλη στην ανθρωπότητα συνολικά». Συνεχίζει ότι «συνάντησε τον σύζυγό του διαδικτυακά σε έναν από τους πρώτους ιστότοπους γνωριμιών για LGBT άτομα στο Ισραήλ στις αρχές της δεκαετίας του 2000». [Κάντε κλικ εδώ για να ακούσετε. Αυτό αρχίζει στις 40:29.]
Είναι γνωστό πως ο Yuval Noah Harari έχει μεγάλη επιρροή σε πολλούς ανθρώπους σε θέσεις εξουσίας. Άλλωστε είναι ο βασικός σύμβουλος του Κλάους Σβαμπ. Μέχρι πρόσφατα, αυτό το κοινό αποτελούνταν από ενήλικες. Τώρα, ο Harari παρουσιάζει το μήνυμά αυτό και στα παιδιά.
Το φθινόπωρο του 2022 ο Harari μπήκε στον κόσμο των παιδικών βιβλίων, με την προεφηβική σειρά Unstoppable Us . Εδώ, αφηγείται την απίστευτη αληθινή ιστορία των ανθρώπων – το κατακτητικό και ακόρεστο είδος μας – με τρόπο που είναι προσβάσιμος στα παιδιά. Η σειρά θα εκδοθεί σε τέσσερις τόμους, με έγχρωμες εικονογραφήσεις, ξεκινώντας με το Unstoppable Us , Τόμος 1: Πώς οι Άνθρωποι κατέλαβαν τον Κόσμο.
ΜΕΡΟΣ 1, ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
Ξεκινώντας 6 εκατομμύρια χρόνια πριν με μια εικόνα ενός όρθιου πλάσματος που είναι μια διασταύρωση ανθρώπου και πιθήκου. Η λεζάντα γράφει ότι αυτός ήταν ο «τελευταίος κοινός πρόγονος των ανθρώπων και των χιμπατζήδων».
Ακολουθεί με ένα άλμα στο σημείο πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια, στο οποίο δηλώνει ότι «οι άνθρωποι εξελίσσονται στην Αφρική». Το Ευαγγέλιο του Χαράρι προχωρά άλλα μισό εκατομμύριο χρόνια με την «[ε]εξέλιξη διαφορετικών ειδών ανθρώπων».
Πριν από 400.000 χρόνια, «Οι Νεάντερταλ εξελίσσονται στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή» και πριν από 300.000 χρόνια, «οι σάπιενς εξελίσσονται στην Αφρική». Πριν από 70.000 χρόνια, «οι Sapiens εγκαταλείπουν την Αφρική σε μεγάλους αριθμούς». Πριν από 35.000 χρόνια οι Νεάντερταλ έχουν εξαφανιστεί και «οι σάπιενς είναι το τελευταίο είδος ανθρώπου που επιζεί».
«Ο πλανήτης Γη κάποτε κυβερνούνταν από πολλά διαφορετικά ζώα. . . Αλλά τώρα εμείς οι άνθρωποι κυβερνάμε τα πάντα: τη γη, τη θάλασσα και τον ουρανό. . . . Ο μόνος λόγος που εξακολουθούν να υπάρχουν τα λιοντάρια, τα δελφίνια και οι αετοί είναι επειδή εμείς τους το επιτρέπουμε».
Ολοκληρώνει αυτήν την εισαγωγή με το, «ΚΑΙ αυτό είναι αληθινή ιστορία».
Το Κεφάλαιο 1 διδάσκει στα παιδιά ότι πριν από εκατομμύρια χρόνια, ήμασταν απλώς συνηθισμένα ζώα που έτρωγαν σκουλήκια και σκαρφάλωναν στα δέντρα για να μαζέψουν φρούτα. Μέχρι να μάθουν οι άνθρωποι να φτιάχνουν εργαλεία, τα άλλα ζώα δεν τα φοβόντουσαν.
Ο Harari εξηγεί ότι όταν τα παιδιά ξυπνούν τη νύχτα φοβισμένα ότι υπάρχουν τέρατα κάτω από τα κρεβάτια τους, αυτό είναι απλώς «μια ανάμνηση από εκατομμύρια χρόνια πριν . . . [όταν] τέρατα . . . έπεσε κρυφά στα παιδιά τη νύχτα». Το παράδειγμά του σε αυτό είναι ένα λιοντάρι που ορμάει να φάει ενα παιδί. Αυτή η ιδέα επαναλαμβάνεται και στο κλείσιμο του βιβλίου του.
Στη συνέχεια, οι άνθρωποι επινόησαν τη φωτιά.
«Ένας μόνο αδύναμος άνθρωπος με ένα ραβδί φωτιάς θα μπορούσε να κάψει ένα ολόκληρο δάσος μέσα σε λίγες ώρες, καταστρέφοντας χιλιάδες δέντρα και σκοτώνοντας χιλιάδες ζώα».
Τώρα, οι άνθρωποι μπορούσαν να μαγειρεύουν το φαγητό τους. Ως αποτέλεσμα, «οι άνθρωποι άρχισαν να αλλάζουν: είχαν μικρότερα δόντια, μικρότερα στομάχια . . . και πολύ περισσότερο ελεύθερο χρόνο».
Ο Χαράρι επεκτείνεται σε αυτό δηλώνοντας ότι ορισμένοι επιστήμονες «προτείνουν ότι το μαγείρεμα ήταν αυτό που έδωσε τη δυνατότητα στον ανθρώπινο εγκέφαλο να αρχίσει να αναπτύσσεται».
Μόλις άρχισαν να μαγειρεύουν . . . Οι άνθρωποι μπορούσαν να ξοδέψουν πολύ λιγότερη ενέργεια στο μάσημα και την πέψη και είχαν περισσότερη ενέργεια για να θρέψουν μεγάλους εγκεφάλους. Το στομάχι τους συρρικνώθηκε, ο εγκέφαλός τους μεγάλωσε και οι άνθρωποι έγιναν πιο έξυπνοι.
Στο επόμενο κεφάλαιο, τα παιδιά μαθαίνουν ότι «ο πλανήτης μας ήταν στην πραγματικότητα το σπίτι πολλών διαφορετικών ειδών ανθρώπων».
Ο Χαράρι συστήνει τους Φλορεσιανούς και ακολουθεί με τους «μεγαλύτερους εγκεφάλους» Νεάντερταλ και τους Ντενίσοβαν. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, οι Sapiens τελικά σκότωσαν όλους αυτούς τους «προγόνους».
“. . . όταν οι νέοι υπερ-Σάπιενς έφτασαν στην Ευρώπη, μάζεψαν όλα τα αχλάδια, έφαγαν όλα τα μούρα και κυνηγούσαν όλα τα ελάφια. Αυτό σήμαινε ότι οι ντόπιοι Νεάντερταλ δεν είχαν τίποτα να φάνε, έτσι πέθαναν από την πείνα. Και αν κάποιος Νεάντερταλ προσπάθησε να εμποδίσει τους Σάπιενς να πάρουν όλο το φαγητό, οι Σάπιενς τους σκότωναν».
«Τότε οι πρόγονοί μας πήγαν στη Σιβηρία και πήραν όλο το φαγητό από τους Ντενίσοβαν. Και μετά πήγαν στο Φλόρες, και . . . σύντομα δεν υπήρχε ούτε ένας μικρός άνθρωπος ή μικρός ελέφαντας. Και όταν όλοι οι άλλοι άνθρωποι έφυγαν, οι πρόγονοί μας δεν ήταν ακόμα ικανοποιημένοι. Αν και πλέον ήταν απίστευτα δυνατοί, ήθελαν ακόμη περισσότερη δύναμη και περισσότερη τροφή, έτσι πολεμούσαν ο ένας τον άλλον».
Το επόμενο κεφάλαιο ξεκινά με: «Βλέπετε, εμείς οι Sapiens δεν είμαστε πολύ ωραία ζώα». Συχνά, καταλήγει, αυτό οφείλεται σε διαφορετικά χρώματα δέρματος, γλώσσες ή θρησκείες.
«Αλλά πριν από μερικά χρόνια, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τουλάχιστον μερικοί από τους προγόνους μας Sapiens δεν σκότωσαν ή λιμοκτονούσαν όλους τους άλλους ανθρώπους που συνάντησαν».
Ο Harari εξηγεί ότι λόγω των γνώσεών μας για το DNA, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι ορισμένοι Νεάντερταλ είχαν παιδιά με Sapiens. Υποθέτω ότι ο Harari σκοπεύει να καταλήξει σε αυτούς τους μαθητές της μέσης τάξης ότι μερικοί άνθρωποι σήμερα δεν είναι 100% κακοί αφού έχουν κάποιο DNA των αγαθών Νεάντερταλ. . .
Στη συνέχεια, ο Harari εικάζει πώς θα ήταν ο κόσμος σήμερα εάν «οι πρόγονοί μας ήταν πιο καλοί και είχαν επιτρέψει στους Νεάντερταλ και τους Φλορεσιανούς να συνεχίσουν να ζουν και να αναπτύσσονται».
ΜΕΡΟΣ 2: Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
Στο Μέρος 2 του βιβλίου, ο Harari’s εξηγεί γιατί και πώς οι Sapiens κατέληξαν να κυβερνούν τον κόσμο. Λέει ότι η συνεργασία είναι αυτό που μας κάνει τόσο δυνατούς.
Στη συνέχεια ο Χαράρι θέτει το ερώτημα:
«Πώς έμαθαν οι πρόγονοί μας να συνεργάζονται σε μεγάλους αριθμούς αρχικά και πώς γίνεται να αλλάζουμε συνεχώς τη συμπεριφορά μας;»
«[Είναι] η ικανότητά μας να ονειρευόμαστε πράγματα που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα και να λέμε κάθε είδους φανταστικές ιστορίες».
«Αν χιλιάδες άνθρωποι πιστεύουν στην ίδια ιστορία, τότε θα ακολουθήσουν όλοι τους ίδιους κανόνες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά».
«Ας πούμε ότι ένας Sapiens λέει σε όλους την ίδια ιστορία: «Υπάρχει ένα Μεγάλο Πνεύμα Λιονταριού που ζει πάνω από τα σύννεφα. Αν υπακούς στο Πνεύμα του Μεγάλου Λιονταριού, τότε όταν πεθάνεις, θα πας στη χώρα των πνευμάτων και θα έχεις όλες τις μπανάνες να φας. Αλλά αν δεν υπακούσετε στο Πνεύμα του Μεγάλου Λιονταριού, ένα μεγάλο λιοντάρι θα έρθει και θα σας φάει!».
«Φυσικά, αυτή η ιστορία δεν είναι καθόλου αληθινή. Αλλά αν χίλιοι άνθρωποι το πιστέψουν, θα αρχίσουν όλοι να κάνουν ό,τι τους λέει η ιστορία».
Επεκτείνεται σε αυτό λέγοντας — σε περίπτωση που κάποιος ήταν ανώτερος ιερέας αυτής της ιδέας, μπορούσε να πει. «Το Πνεύμα του Μεγάλου Λιονταριού θέλει όλοι να δώσουν μια μπανάνα στον ιερέα του ναού και σε αντάλλαγμα, όταν πεθάνουν, θα λάβουν πολλές πολλές μπανάνες στη χώρα των πνευμάτων”, τότε χιλιάδες άνθρωποι θα φέρουν μπανάνες στον ιερέα».
«Δεν θα μπορούσες ποτέ να πείσεις έναν χιμπατζή να σου δώσει μια μπανάνα υποσχόμενος ότι όταν πεθάνει, θα πάει στον παράδεισο των χιμπατζήδων και θα έχει όλες τις μπανάνες που μπορεί να φάει . . . μόνο οι Sapiens πιστεύουν τέτοιες ιστορίες. Και γι’ αυτό κυβερνάμε τον κόσμο, ενώ οι φτωχοί χιμπατζήδες είναι κλεισμένοι σε ζωολογικούς κήπους».
«Μερικοί πάνε να πολεμήσουν ανθρώπους στην άλλη άκρη του κόσμου γιατί πιστεύουν ότι τους το είπε ένας θεός. Άλλοι δίνουν πολλά χρήματα για να χτίσουν ένα μεγάλο κτίριο επειδή πιστεύουν ότι το θέλει ένας θεός».
Στη συνέχεια, ο Harari ενημερώνει τα παιδιά για «ένα από τα πιο ενδιαφέροντα παιχνίδια που παίζουν οι μεγάλοι. . . Ονομάζεται «εταιρεία». Χρησιμοποιεί την McDonald’s Corporation ως παράδειγμα και ενημερώνει τα παιδιά ότι, αν και μπορείτε να πάτε στα εστιατόρια ή να μιλήσετε με τους υπαλλήλους, αυτό που βλέπουν δεν είναι McDonald’s καθώς «υπάρχει μόνο στη φαντασία μας».
“. . . Εάν θέλετε να ανοίξετε ένα εστιατόριο, αλλά δεν θέλετε να ρισκάρετε να χάσετε τα λεφτα σας ή να πάτε στη φυλακή, δημιουργείτε μια εταιρεία. Και τότε η εταιρεία κάνει τα πάντα και παίρνει όλα τα ρίσκα».
«Η εταιρεία δανείζεται χρήματα από την τράπεζα και αν δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρήματα, κανείς δεν μπορεί να σας κατηγορήσει για αυτό, και κανείς δεν μπορεί να σας πάρει το σπίτι ή τις οικονομίες σας. Τελικά, η τράπεζα έδωσε τα χρήματα στην εταιρεία, όχι σε εσάς. Και αν κάποιος φάει ένα μπιφτέκι και πάθει στομαχόπονο, κανείς δεν μπορεί να σας θεωρήσει υπεύθυνο. Δεν έφτιαξες εσύ αυτό το μπιφτέκι – το έκανε η εταιρεία».
«Λοιπόν, τα χρήματα είναι επίσης μια άλλη φανταστική ιστορία που πιστεύουν οι μεγάλοι. [Τραπεζίτες και πολιτικοί] λένε ιστορίες όπως «Αυτό το μικρό χαρτί αξίζει δέκα μπανάνες» και οι μεγάλοι το πιστεύουν».
“. . . Οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν γρήγορα τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε αλλάζοντας απλώς τις ιστορίες που πιστεύουμε».
Στη συνέχεια, ο Harari χρησιμοποιεί τη Γαλλία για να επεξηγήσει το επόμενο σημείο που θέλει να κάνει:
«Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ένας μεγάλος θεός πάνω από τα σύννεφα έλεγε ότι η Γαλλία πρέπει να κυβερνάται από έναν βασιλιά και ότι όλοι οι Γάλλοι πρέπει να κάνουν ό,τι προστάζει ο βασιλιάς. . . . και όσο οι Γάλλοι πίστευαν αυτή την ιστορία, υπάκουαν στον βασιλιά τους».
Ακολουθεί μια ιστορία για την κόρη ενός βασιλιά που ήθελε να κυβερνήσει τη Γαλλία. «Δεν μπορείς να κυβερνήσεις τη Γαλλία», είπαν, «γιατί ο μεγάλος θεός πάνω από τα σύννεφα δεν συμπαθεί πολύ τα κορίτσια. Ο μεγάλος θεός πάνω από τα σύννεφα είναι άντρας, έτσι έκανε τα αγόρια πιο έξυπνα και πιο γενναία από τα κορίτσια. Άρα ένα κορίτσι δεν μπορεί να κυβερνήσει το βασίλειο της Γαλλίας. Μόνο τα αγόρια μπορούν». Και επειδή οι άνθρωποι πίστευαν την ιστορία, δεν άφηναν τα κορίτσια να γίνουν κυρίαρχα. Στην πραγματικότητα, δεν θα τους άφηναν να κάνουν πολλά πράγματα: . . .
«Αλλά υπάρχουν δύο σημαντικά πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε: οι άνθρωποι χρειάζονται ιστορίες για να συνεργαστούν και μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που συνεργάζονται αλλάζοντας τις ιστορίες που πιστεύουν».
Στη σελίδα 72, ο Harari προτείνει ότι κάποιος «μπορεί να τους είχε πει τέτοιες ιστορίες» όπως:
«Το Great Lion Spirit θέλει να απαλλαγούμε από τους Νεάντερταλ. . . [είναι] πολύ δυνατοί, αλλά μην ανησυχείς. Ακόμα κι αν ένας Νεάντερταλ σας σκοτώσει, αυτό είναι πραγματικά καλό γιατί θα πάτε στη χώρα των πνευμάτων πάνω από τα σύννεφα, όπου το Great Lion Spirit θα σας καλωσορίσει και θα σας δώσει πολλά βατόμουρα και μπριζόλες καμηλοπάρδαλης να φάτε».
«Και οι άνθρωποι πίστεψαν την ιστορία, και συνεργάστηκαν για να απαλλαγούν από τους Νεάντερταλ».
“. . . Αυτή η πίστη στις ιστορίες έδωσε στους προγόνους μας τόση δύναμη που εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο, κατακτώντας κάθε κομμάτι γης στον πλανήτη».
Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΧΑΡΑΡΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ο Harari, ο οποίος είναι παντρεμένος με έναν άντρα, βρίσκει πολλά κακά στις οικογένειες:
«Σήμερα, μερικοί άνθρωποι έχουν έναν σύντροφο για όλη τους τη ζωή, κάποιοι έχουν πολλούς συντρόφους και κάποιοι παραμένουν ελεύθεροι. Σε λίγες χώρες, ένας άνδρας μπορεί να παντρευτεί πολλές γυναίκες ταυτόχρονα. Σε άλλες χώρες, δύο γυναίκες μπορούν να παντρευτούν μεταξύ τους, το ίδιο και δύο άνδρες».
«Τα κορίτσια των Bonobo (χιμπατζήδες) δεν ονειρεύονται να παντρευτούν έναν όμορφο πρίγκιπα – συνήθως προτιμούν μια φίλη!»
Στη συνέχεια, ο Harari εικάζει σχετικά με τους τύπους οικογενειών που μπορεί να υπήρχαν στη Λίθινη Εποχή:
“. . . Σε κάποια καλύβα, είναι μια γυναίκα, τα τρία της παιδιά και η τωρινή της κοπέλα».
«Λοιπόν, ίσως ήταν έτσι. . . και ίσως όχι. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς διαφορετικές ερμηνείες, αλλά οι επιστήμονες πρέπει να διακρίνουν τη φαντασία από το γεγονός. . . . χρειάζεσαι στοιχεία».
“. . . μια φυλή μπορεί να πίστευε ότι μετά το θάνατό σας, επιστρέψατε ως νέο μωρό ή ίσως ακόμη και ως ζώο. Ίσως μια δεύτερη φυλή πίστευε ότι όταν πέθανες, έγινες φάντασμα. Μια τρίτη φυλή μπορεί να πίστευε ότι αυτές οι δύο θεωρίες ήταν ένα σωρό ανοησίες – όταν πέθανες, είχες φύγει, και αυτό ήταν».
ΧΑΡΑΡΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ: «Τα πιο θανατηφόρα ζώα στη γη»
“. . . Υπάρχει ένα πράγμα, ωστόσο, είμαστε σίγουροι ότι οι πρόγονοί μας έκαναν καταστροφές, και είναι κάτι για το οποίο γνωρίζουμε: προκάλεσαν την εξαφάνιση των περισσότερων μεγάλων ζώων του κόσμου».
“. . . οι αρχαίοι πρόγονοι των φαλαινών ήταν ζώα της ξηράς που δεν ήταν μεγαλύτερα από ένα μεγάλο σκυλί. Πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια, μερικά από αυτά τα σκυλόμορφα ζώα άρχισαν να περνούν μέρος του χρόνου τους σε ποτάμια και λίμνες, κυνηγώντας ψάρια και άλλα μικρά πλάσματα. . . . περνούσαν όλο και περισσότερο από το χρόνο τους σε ποτάμια, σπάνια βγαίνοντας στη στεριά. Τα πόδια τους, που δεν χρειάζονταν πλέον για το περπάτημα, εξελίχθηκαν σε βατραχοπέδιλα. Οι ουρές τους άλλαξαν επίσης για να τους βοηθήσουν καλύτερα στο κολύμπι. Τελικά, αυτά τα ζώα κολύμπησαν στη θάλασσα: εγκαταλείποντας εντελώς τη γη, πέρασαν όλη τους τη ζωή βαθιά στον ωκεανό. Και τα σώματά τους προσαρμόστηκαν και έγιναν τεράστια, μέχρι που έγιναν φάλαινες».
«Αλλά αυτή η διαδικασία πήρε εκατομμύρια και εκατομμύρια χρόνια».
«Σύντομα αφότου οι Sapiens έφτασαν στην Αυστραλία, όλα αυτά τα τεράστια ζώα εξαφανίστηκαν – και πολλά μικρά ζώα εξαφανίστηκαν επίσης».
«Γιατί εξαφανίστηκαν ξαφνικά όταν έφτασαν οι πρώτοι άνθρωποι; Ας είμαστε ειλικρινείς και ας αποδεχτούμε την αλήθεια: η πιο εύλογη εξήγηση είναι ότι οι Sapiens προκάλεσαν την εξαφάνιση όλων αυτών των ζώων».
“. . . Δεν είχαν όπλα και βόμβες. . . . Όμως είχαν τρία μεγάλα πλεονεκτήματα: τη συνεργασία, το στοιχείο του αιφνιδιασμού και την ικανότητα ελέγχου της φωτιάς».
«Το πρώτο τους πλεονέκτημα ήταν ότι μπορούσαν να πουν ιστορίες που έφεραν κοντά πολλούς ανθρώπους. . . . Κάποιοι άνθρωποι ανέπτυξαν ένα νέο κόλπο για να κυνηγούν διπρωτόδοντα, και μπόρεσαν γρήγορα να διδάξουν το κόλπο τους σε όλα τα άλλα ζώα της φυλής».
“. . . Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι ήταν ήδη τα πιο θανατηφόρα ζώα στη γη».
«Το θέμα με τις κακές συνήθειες είναι ότι είναι τόσο δύσκολο να απαλλαγούμε από αυτές. Έχουν την τάση να μένουν μαζί σας όπου κι αν πάτε. . . . Το να καθαρίσουν τόσα πολλά ζώα στην Αυστραλία ήταν το πρώτο μεγάλο κακό που έκαναν. Το δεύτερο μεγάλο κακό ήταν να εξαφανίσουν τα ζώα στην Αμερική».
«Γιατί οι πρόγονοί μας ήταν τόσο σκληροί; Γιατί εξαφάνισαν εντελώς τα μαμούθ;»
«Το θέμα είναι ότι μάλλον δεν σκόπευαν να το κάνουν. Απλώς πεινούσαν, και τα παιδιά τους πεινούσαν, και κυνηγούσαν μερικά μαμούθ κάθε χρόνο επειδή χρειάζονταν κάτι να φάνε. Δεν ήξεραν την επίδραση που θα είχε αυτό σε πολλά χρόνια. Συχνά κάνουμε πολύ κακά πράγματα χωρίς να συνειδητοποιούμε τι κάνουμε».
“. . . Αλλά με την πάροδο του χρόνου, οι μικροσκοπικές αυτές αλλαγές συσσωρεύονται και γίνονται μεγάλες αλλαγές».
«Το πρόβλημα με τους Sapiens δεν ήταν ότι ήταν κακοί. το πρόβλημα ήταν ότι ήταν πολύ καλοί σε αυτό που έκαναν. Όταν άρχισαν να κυνηγούν μαμούθ, έγιναν τόσο καλοί σε αυτό που κανένα μαμούθ δεν επέζησε. Έτσι συνέχισαν να κυνηγούν άλκες. Αλλά ήταν πολύ καλοί και σε αυτό, και πολύ σύντομα και οι άλκες άρχισαν να εξαφανίζονται».
«Βήμα 1 λοιπόν: πολλά ζώα, όχι Sapiens. Βήμα 2: Εμφανίζονται οι Sapiens. Βήμα 3: πολλοί Sapiens, χωρίς ζώα.”
ΟΙ ΕΝΟΧΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ
Στη συνέχεια, ο Harari ενημερώνει τα παιδιά ότι παρόλο που οι πρόγονοί μας δεν συνειδητοποιούσαν τον αντίκτυπο αυτού που έκαναν, εμείς το καταλαβαίνουμε. Δεν έχουμε καμία δικαιολογία και είμαστε υπεύθυνοι για το μέλλον όλων των ζώων. Προκαλεί αυτά τα παιδιά ηλικίας 10 έως 14 ετών κατα κάποιο τρόπο να γίνουν ακτιβιστές και τους λέει ότι δεν έχει σημασία πόσο μικρά είναι. Μπορούν να φροντίσουν και τώρα για αυτό.
«Θυμήσου, ακόμα και ως παιδί, είσαι ήδη πιο δυνατός από οποιοδήποτε λιοντάρι ή φάλαινα!»
“. . . Μια φάλαινα ζυγίζει όσο 5.000 κατσίκια. Και όμως οι φάλαινες δεν μπορούν να προστατευτούν από τους ανθρώπους επειδή οι άνθρωποι έχουν μάθει να λένε ιστορίες και να συνεργάζονται με πολύ εξελιγμένους τρόπους, που οι φάλαινες δεν μπορούν να κατανοήσουν».
«Έτσι οι εταιρείες κυνηγούσαν όλο και περισσότερες φάλαινες και έβγαζαν όλο και περισσότερα χρήματα. Πριν από πενήντα χρόνια, οι μπλε φάλαινες σχεδόν εξαφανίστηκαν. . . Ευτυχώς, κάποιοι άνθρωποι παρατήρησαν τι συνέβαινε και αποφάσισαν να σώσουν τις φάλαινες. Όντας οι ίδιοι άνθρωποι, κατάλαβαν τι είναι το χρήμα και πώς λειτουργούν οι εταιρείες, οπότε ήξεραν τι να κάνουν. Έγραψαν επιστολές σε εφημερίδες, υπέγραφαν αναφορές σε πολιτικούς και οργάνωσαν διαδηλώσεις. Είπαν στους ανθρώπους να μην αγοράζουν προϊόντα από εταιρείες που κυνηγούν φάλαινες και ζήτησαν από τις κυβερνήσεις να απαγορεύσουν τη φαλαινοθηρία. Πολλοί από τους ανθρώπους που έκαναν όλα αυτά ήταν κάποτε παιδιά».
“. . . Έτσι λοιπόν εμείς οι άνθρωποι γίναμε οι κυρίαρχοι του πλανήτη Γη. Και πώς φτάσαμε να κρατάμε τη μοίρα όλων των άλλων ζώων στα χέρια μας. Ακόμη και πριν οι άνθρωποι χτίσουν την πρώτη πόλη, εφεύρουν τον τροχό και μάθουν πώς να γράφουν, είχαμε ήδη εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και σκοτώσαμε περίπου τα μισά από όλα τα μεγάλα ζώα της ξηράς».
“. . . Και ξέρεις ότι αν εφεύρεις μια καλή ιστορία που πιστεύουν αρκετοί άνθρωποι, μπορείς να κατακτήσεις τον κόσμο».
******
Έχει εφεύρει ο Yuval Noah Harari μια αρκετά καλή ιστορία;
Αυτό το βιβλίο κυκλοφορεί έντονα στην αγορά. Ο Harari δίνει πολλές συνεντεύξεις για τους “ασταμάτητους καταστροφείς” και προσπαθεί αλλάξει το ευαγγελικό μήνυμά του την κοσμοθεωρία των παιδιών μας; Σε όλο το βιβλίο του, μιλά για επινοημένες καλές ιστορίες που επηρεάζουν τους ανθρώπους αρκετά ώστε να αλλάξουν τον κόσμο, και ωστόσο δηλώνει ότι η ιστορία του είναι η αληθινή. Με άλλα λόγια, θέλει οι αναγνώστες ή οι ακροατές του να πιστεύουν την ιστορία του και να ενεργούν ανάλογα.
Αυτό το βιβλίο είναι μόνο ο πρώτος από τους τέσσερις τόμους. Ο επόμενος τόμος θα αφορά την Αγροτική Επανάσταση. Γραμμή σε γραμμή? προστακτική επί προστακτικής. Κάθε βιβλίο θα βασίζεται στα θεμέλια που τέθηκαν στον προηγούμενο τόμο. Το Ευαγγέλιο του Χαράρι έχει ήδη πείσει τουλάχιστον κάποιο από το κοινό του ότι ο Θεός είναι απλώς μια επινοημένη ιστορία για να κάνει τους ανθρώπους υπάκουους ή συνεργάσιμους. Ποιες από τις καλά τεκμηριωμένες ιδέες του θα παρουσιάσει στη συνέχεια; Ότι οι άνθρωποι δεν έχουν ψυχή και ελεύθερη βούληση; Ίσως αφού αυτό είναι καταστροφικό όπως έχει δηλώσει πολλές φορές…
Θα αποφασίσουν οι δυνάμεις να κρατήσουν τους “άχρηστους φαγάδες” παρέχοντάς τους ένα παγκόσμιο εισόδημα και διασκεδάζοντας τους στο MetaVerse; Ή, θα υπάρξει μαζική γενοκτονία; Ποιος θα υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα εάν οι άνθρωποι δεν έχουν ψυχή ή ελεύθερη βούληση; Άλλωστε τι σημασία θα είχε; Αφού μιλάμε για καταστροφείς.
Συχνά, ακούω τους γονείς να μου λένε ότι τα παιδιά τους ξέρουν καλύτερα. Ελπίζω να έχουν δίκιο. Ίσως πηγαίνουν στην εκκλησία, αλλά ποιος ξέρει τι τους διδάσκει και τι μαθαίνουν; Γνωρίζεις? Διδάσκονται ή ψυχαγωγούνται; Αν είναι σε κυβερνητικό σχολείο, δυστυχώς, έχουν ήδη απορροφήσει μεγάλο μέρος του μηνύματος του Χαράρι.
Ξέρετε τι υπάρχει ανάμεσα στα εξώφυλλα των βιβλίων που διαβάζουν τα παιδιά σας;
Το άρθρο αυτό αρχικά δημοσιεύτηκε στο leohohmann.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου