Τετάρτη 15 Μαρτίου 2023

Γιατί η Θεία Κοινωνία προσφέρεται τις μέρες της νηστείας με τη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων;


Θα ρωτήσει κανείς, γιατί η Θεία Κοινωνία προσφέρεται τις μέρες της νηστείας με τη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων; Για να απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή θα πρέπει να εξετάσουμε τη δεύτερη πλευρά στην ορθόδοξη θεώρηση της Θείας Κοινωνίας· να τη δούμε δηλαδή σαν πηγή δυνάμεως που μας στηρίζει στον πνευματικό αγώνα.

Αν, όπως έχουμε δει, η Θεία Κοινωνία είναι η πλήρωση όλων των αγώνων μας, ο σκοπός για τον οποίον παλεύουμε, η τελική χαρά της χριστιανικής ζωής μας, είναι επίσης και αναγκαία πηγή και αρχή του ίδιου του πνευματικού μας αγώνα, είναι το θείο δώρο που μας κάνει ικανούς να γνωρίσουμε, να ποθήσουμε και να αγωνιστούμε για μια «πιο τέλεια κοινωνία στην ανέσπερη μέρα» της Βασιλείας του Θεού. 

Γιατί η Βασιλεία του Θεού, αν και έχει έρθει, αν και έρχεται μέσα στην Εκκλησία, όμως θα πραγματοποιηθεί και θα ολοκληρωθεί στο τέλος των αιώνων όταν ο ίδιος ο Θεός θα είναι το πλήρωμα των πάντων. Το γνωρίζουμε αυτό και συμμετέχουμε στην προσδοκία· συμμετέχουμε τώρα στη Βασιλεία που έρχεται. Προβλέπουμε και προγευόμαστε τη δόξα και την ευλογία της αλλά ζούμε ακόμα στη γη και όλη η γήινη ύπαρξή μας είναι ένα μακρύ και συχνά οδυνηρό ταξίδι προς την Τελική Μέρα του Κυρίου. 

Σ' αυτό μας το ταξίδι χρειαζόμαστε βοήθεια και ενίσχυση, δύναμη και ανακούφιση, γιατί ο «άρχοντας του κόσμου τούτου» δεν έχει καταθέσει ακόμα τα όπλα· αντίθετα μάλιστα ξέροντας ότι έχει νικηθεί από το Χριστό, σκηνοθετεί μια τελευταία και βίαιη μάχη εναντίον του Θεού για ν' αρπάξει μακριά Του όσο περισσότερους μπορεί. Τούτη η μάχη είναι τόσο δύσκολη και τόσο ισχυρές οι «Πύλες του Άδου» που ο ίδιος ο Χριστός μας μιλάει για τη «στενή πύλη και τεθλιμμένη οδό» και ότι «ολίγοι εισίν οι ευρίσκοντες αυτήν». Σ' αυτή τη μάχη η βασική μας βοήθεια είναι ακριβώς το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, η «ουσιαστική τροφή» που μας διατηρεί πνευματικά ζωντανούς και σε πείσμα όλων των πειρασμών και των κινδύνων, μας κάνει οπαδούς του Χριστού. Έτσι μετά τη Θεία Μετάληψη λέμε:

...Δος γενέσθαι ταύτα καμοί εις ίασιν ψυχής τε και σώματος, εις αποτροπήν παντός εναντίου, εις φωτισμόν των οφθαλμών της καρδίας μου, εις ειρήνην των ψυχικών μου δυνάμεων, εις πίστιν, εις περιποίησιν των εντολών σου, εις προσθήκην της θείας σου ακαταίσχυντον, εις αγάττην ανυπόκρπον, εις πλησμονήν σοφίας, χάριτος και της σης βασιλείας οικείωσιν.
...Μη δη καταφλέξης με, μη, πλαστουργέ μου· μάλλον δίελθε προς μελών μου συνθέσεις, εις πάντας αρμούς, εις νεφρούς, εις καρδίαν. δείξόν με σον σκήνωμα Πνεύματος μόνου, και μηκέτι σκήνωμα της αμαρτίας· ίν' ως σον οίκον, εισόδω κοινωνίας ως πυρ με φεύγη πας κακούργος, παν πάθος.

Αν η Μεγάλη Σαρακοστή και η νηστεία σημαίνει τόνωση στον αγώνα είναι γιατί — σύμφωνα με το Ευαγγέλιο — σ' αυτόν τον αγώνα ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με το κακό και τις δυνάμεις του. Ακριβώς γι' αυτό χρειαζόμαστε στην περίοδο αυτή ειδικά, τη βοήθεια και τη δύναμη της θείας φλόγας· να λοιπόν γιατί στην περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής έχουμε τη Θεία Κοινωνία στην ειδική ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων. «Προηγιασμένα» σημαίνει ότι τα Τίμια Δώρα έχουν καθαγιαστεί στη Θεία Λειτουργία της Προηγούμενης Κυριακής και φυλάγονται στην Αγία Τράπεζα για να προσφερθούν την Τετάρτη και την Παρασκευή το βράδυ.

Δεν τελείται η Θεία Ευχαριστία στις μέρες της νηστείας γιατί η τέλεση είναι πανηγυρική, είναι μια διαρκής κίνηση χαράς· αλλ' όμως έχουμε συνέχεια στην Εκκλησία την παρουσία των καρπών της Θείας Ευχαριστίας. Είναι ακριβώς όπως και με το Χριστό που «ορατά» μεν αναλήφτηκε στους ουρανούς και όμως αόρατα είναι παρών στον κόσμο· και όπως το Πάσχα που γιορτάζεται μια φορά το χρόνο αλλ' όμως οι ακτίνες φωτίζουν ολόκληρη τη ζωή της Εκκλησίας, και ακόμα είναι σαν τη Βασιλεία του Θεού που πρόκειται να έρθει αλλά ταυτόχρονα βρίσκεται ανάμεσά μας. 

Η Θεία Ευχαριστία σαν μυστήριο και πανηγυρισμός της Βασιλείας, σαν γιορτή της Εκκλησίας, δε συμβιβάζεται με τη νηστεία και δεν τελείται στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής αλλά σαν χάρη και δύναμη της Βασιλείας του Θεού που ενεργεί στον κόσμο, σαν προμηθευτής της «ουσιαστικής τροφής» μας και των όπλων για τον πνευματικό αγώνα μας, βρίσκεται στην καρδιά της νηστείας, είναι στ' αλήθεια το μάννα εξ ουρανού που μας διατηρεί ζωντανούς στο ταξίδι μας μέσα στην έρημο της Μεγάλης Σαρακοστής.

π. Αλεξάνδρου Σμέμαν

Alexander Schmemann - Μεγάλη Σαρακοστή πορεία προς το Πάσχα
Μετάφραση από το Αγγλικό: Ελένη Γκανούρη Αθήνα 1999
Τίτλος πρωτοτύπου: Great Lent, Journey to Pascha 
Πρώτη έκδοση: 1969 από το St. Vladimir’s Seminary PRESS


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου