Σε νέα τροχιά εντάσεων οδηγούνται οι ελληνολιβυκές σχέσεις με φόντο τη ρηματική διακοίνωση που υπέβαλε η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης στον ΟΗΕ, αμφισβητώντας ανοιχτά και επίσημα τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) στα νότια της Κρήτης και τις αντίστοιχες θαλάσσιες εκτάσεις ερευνών υδρογονανθράκων. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη, έγγραφη διεκδίκηση από τη λιβυκή πλευρά, η οποία μάλιστα στηρίζεται –ρητά και με χάρτες– στο αμφιλεγόμενο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο του 2019, το οποίο έχει καταδικαστεί διεθνώς ως νομικά ανυπόστατο.
Η λιβυκή διακοίνωση, με ημερομηνία 20 Ιουνίου 2025, όχι μόνο καταγγέλλει την ελληνική δραστηριότητα ως παραβίαση των λιβυκών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά χαρακτηρίζει τις περιοχές των ερευνών νότια της Κρήτης ως «λιβυκές θαλάσσιες περιοχές» και καλεί τον ΟΗΕ και τη διεθνή κοινότητα να παρέμβουν για την αποφυγή κλιμάκωσης στη Μεσόγειο.
Η έκταση των ερευνών που αφορά τα οικόπεδα «Κρήτη 1» και «Κρήτη 2», τα οποία περιλαμβάνουν δραστηριότητες της Chevron, της πρώην Total και της ExxonMobil, φέρεται να επικαλύπτει περιοχές που η Λιβύη θεωρεί δικές της, σύμφωνα με τη νέα οριοθέτηση που παρουσιάζεται στους χάρτες του παραρτήματος της διακοίνωσης. Η Τρίπολη αναφέρει ότι πάνω από το 85% των εκτάσεων αυτών βρίσκονται νοτίως της γραμμής που θεωρεί ότι τη χωρίζει από την Ελλάδα – μία γραμμή ευθέως επηρεασμένη από την τουρκική ανάγνωση του Δικαίου της Θάλασσας.
Παρά την παραδοχή στο κείμενο ότι οι περιοχές αποτελούν «αντικείμενο άλυτης διαφοράς», η χρήση του όρου «λιβυκές θαλάσσιες περιοχές» καταδεικνύει προσπάθεια εμπέδωσης τετελεσμένων από την πλευρά της Λιβύης. Στην ίδια γραμμή, το παράρτημα της διακοίνωσης –έκθεση της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης (NOC)– χαρακτηρίζει ως «παραβίαση» τη δραστηριότητα ελληνικών και διεθνών εταιρειών, στη βάση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Ελληνική απάντηση: «Καμία ανοχή σε ανυπόστατες αξιώσεις»
Η αντίδραση της Αθήνας υπήρξε άμεση. Διπλωματικές πηγές ξεκαθάρισαν πως η ελληνική πλευρά απορρίπτει κάθε ενέργεια που βασίζεται σε άκυρες συμφωνίες, όπως το Μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, το οποίο παραβιάζει θεμελιώδεις διατάξεις του Δικαίου της Θάλασσας. Η επίσημη ελληνική απάντηση στον ΟΗΕ είναι ήδη σε προετοιμασία, ενώ υπογραμμίζεται πως η Ελλάδα διατηρεί όλα τα κυριαρχικά της δικαιώματα και δεν θα επιτρέψει καμία προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων.
Η ελληνική πλευρά επισημαίνει ότι η μέση γραμμή και τα οικόπεδα που καθορίστηκαν βάσει του νόμου 4001/2011 εδράζονται απολύτως στο διεθνές δίκαιο και πως το γεγονός ότι η Λιβύη δεν έχει ανακηρύξει δική της ΑΟΖ δεν της επιτρέπει να προβάλλει μονομερείς αξιώσεις.
Παρά τη σκληρή γλώσσα της διακοίνωσης, η Τρίπολη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο διαπραγμάτευσης, ζητώντας ειρηνική επίλυση και διάλογο. Η Αθήνα βλέπει στο σημείο αυτό μια διπλωματική ευκαιρία για την ενεργοποίηση τεχνοκρατικών διαύλων, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας ή, αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, την κοινή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει προτείνει επίσημα τη συγκρότηση τεχνικών επιτροπών διαλόγου, τόσο με την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας όσο και με άλλους πολιτικούς φορείς της Λιβύης, σε μια προσπάθεια να αποτραπεί η διπλωματική ή ενεργειακή κλιμάκωση.
Υπόγειες συνδέσεις με την Τουρκία
Η εμπλοκή του Τουρκολιβυκού Μνημονίου στο επίκεντρο των νέων λιβυκών διεκδικήσεων αναζωπυρώνει τις υποψίες περί αναθέρμανσης της συνεργασίας μεταξύ Τρίπολης και Άγκυρας, ενόψει και των τουρκικών σχεδιασμών για περαιτέρω ενεργειακή παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Άγκυρα έχει ήδη αποτυπώσει τη λεγόμενη «Γαλάζια Πατρίδα» στους χάρτες της, ενώ θεωρεί την ΑΟΖ της Τουρκίας να εκτείνεται μέχρι τη Λιβύη, παρακάμπτοντας εντελώς την ελληνική επήρεια στα νησιά, περιλαμβανομένης της Κρήτης.
Η λιβυκή διακοίνωση και η έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος εκτιμάται ότι ενδέχεται να εντείνουν την ήδη εύθραυστη ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο. Αν και δεν υπάρχουν επί του παρόντος ενδείξεις στρατιωτικής εμπλοκής, η διπλωματική κλιμάκωση συνιστά πρόκληση για την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τους βασικούς ενεργειακούς παίκτες στην περιοχή, καθώς οι δραστηριότητες μεγάλων εταιρειών όπως η ExxonMobil και η Chevron επηρεάζονται από το περιβάλλον αστάθειας.
Η διεθνοποίηση του ζητήματος, μέσω του ΟΗΕ, αναμένεται να αποτελέσει το επόμενο μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης, καθώς τόσο η Αθήνα όσο και η Τρίπολη επιδιώκουν να νομιμοποιήσουν τις θέσεις τους στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.
Η λιβυκή ρηματική διακοίνωση συνιστά ποιοτική αλλαγή στη στάση της Τρίπολης απέναντι στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά, η Λιβύη εγκαταλείπει τη στρατηγική της σιωπής και θέτει ανοιχτά διεκδικήσεις σε βάρος της ελληνικής ΑΟΖ με έγγραφα και χάρτες στα Ηνωμένα Έθνη. Η εξέλιξη αυτή, ενταγμένη στο πλαίσιο του τουρκικού σχεδιασμού, εντείνει την ανάγκη για σταθερή και τεκμηριωμένη ελληνική απάντηση σε όλα τα διεθνή φόρα – με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, αλλά και με πλήρη επίγνωση των γεωπολιτικών κινδύνων που ελλοχεύουν στην περιοχή.
Η επόμενη ημέρα θα κριθεί τόσο στη διπλωματική σκακιέρα όσο και στον χάρτη των ενεργειακών ισορροπιών της Ανατολικής Μεσογείου.
Σχόλιο Prime News
Η ρηματική διακοίνωση της Λιβύης προς τα Ηνωμένα Έθνη με την οποία αμφισβητεί ευθέως την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης, δεν αποτελεί απλώς μια διπλωματική εξέλιξη. Αποτελεί την επίσημη καταγραφή μιας πολιτικής πραγματικότητας που χτίζεται εδώ και χρόνια με ελληνική ανοχή: τη σταδιακή υπονόμευση της εθνικής μας κυριαρχίας, υπό το πέπλο του διπλωματισμού χαμηλών προσδοκιών.
Η αρχή έγινε με τη μετατροπή του μεταναστευτικού σε εργαλείο πίεσης. Χιλιάδες άνθρωποι, προωθούμενοι από τρίτες δυνάμεις, χρησιμοποιήθηκαν ως μοχλός για την αποσταθεροποίηση των ελληνικών συνόρων – και η απάντηση της κυβέρνησης περιορίστηκε σε επικοινωνιακά τεχνάσματα, χωρίς ουσιαστική αντιμετώπιση.
Τώρα, με τη Λιβύη να ενσωματώνει επισήμως την τουρκική ανάγνωση του Δικαίου της Θάλασσας και να εμφανίζει χάρτες που μηδενίζουν την επήρεια της Κρήτης, βλέπουμε το αποτέλεσμα μιας σειράς πολιτικών υποχωρήσεων που παρουσιάστηκαν ως «ψυχραιμία» και «στρατηγική ψυχρόαιμης διαχείρισης».
Αντί να απαντήσει με πολιτική αποφασιστικότητα, η ελληνική κυβέρνηση προτίμησε να καταθέσει την ένσταση της μέσω… διπλωματικών πηγών. Την ώρα που αμφισβητείται εμπράκτως η κυριαρχία μας, η ελληνική πλευρά επαναλαμβάνει μονότονα ότι «είμαστε έτοιμοι για διάλογο», αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα για μια «λύση Χάγης», δηλαδή για μια συμφωνία παραχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων με διεθνή βούλα.
Πρόκειται για τακτική που επιδιώκει να νομιμοποιήσει την υποχώρηση, εμφανίζοντάς την ως «λύση ανάγκης» ή ως «αποτροπή κρίσης». Εν ονόματι της σταθερότητας, μας προετοιμάζουν για την απώλεια. Ο διαμελισμός των εθνικών δικαίων προωθείται όχι μέσω της Άγκυρας, αλλά μέσω Τρίπολης – με εργαλείο το τουρκολιβυκό μνημόνιο και συμμάχους δυνάμεις που επιδιώκουν ένα νέο status quo στη Μεσόγειο.
Μέσα σε αυτό το γεωπολιτικό παζλ, το ερώτημα δεν είναι αν θα παραδώσουμε – αλλά πόσο και πότε. Κι όταν έρθει η ώρα, θα παρουσιαστεί ως «ιστορικός συμβιβασμός» για να διαφυλαχθεί η ειρήνη. Έτσι γράφονται οι ταπεινώσεις με την υπογραφή των ίδιων που καμώνονται τους υπερασπιστές της εθνικής ακεραιότητας.
Γιατί η ιστορία –είτε ως τραγωδία είτε ως φάρσα– σπάνια συγχωρεί την απάθεια. Και ποτέ δεν ξεχνά την υποταγή που βαφτίστηκε στρατηγική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου