Τότε ποὺ ἡ μοναξιὰ εἶναι καλή! Β΄ μέρος

Β΄μέρος

Τότε ποὺ ἡ μοναξιὰ εἶναι καλή! Β΄ μέρος

Ἡ καλὴ μοναξιὰ εἶναι καὶ δημιουργική!

  Ἐπιπλέον, ἡ μοναξιὰ τοῦ εἴδους αὐτοῦ εἶναι καὶ δημιουργική! Σαφῶς!

  Ὁ Γκαῖτε ἔλεγε: «Στὴν κοινωνία διδάσκεται κανείς, ἀλλὰ μόνο στὴ μοναξιὰ ἐμπνέεται». Τὸ ἴδιο καὶ ὁ Θ. Ἔντισον: «Ἡ γνώση ἀποκτιέται μόνο μὲ τὴ μελέτη, καὶ ἡ μελέτη πραγματοποιεῖται μόνο στὴ μοναξιά».

  Κι ἄλλοι τέτοιοι ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος εἶπαν: «Ἡ μεγαλύτερη συντροφιὰ γιὰ τὸν ποιητὴ εἶναι ἡ μοναξιά». Καὶ πὼς «δὲν μπορεῖ ἔργο μεγάλο, ὅπως καὶ ἐπιστημονικό, νὰ γίνει ἀπὸ ἄνθρωπο ποὺ δὲν ἀγαπᾶ τὴ μοναξιά».

  Ὁ Πασκάλ, ὡς ἐπιστήμονας ποὺ ἦταν, ἔλεγε: «Ἡ ἀπομόνωση εἶναι γιὰ τὸ πνεῦμα, ὅ,τι ἡ δίαιτα γιὰ τὸ σῶμα».

  Ναί, τὰ μεγάλα ἔργα θέλουν τὴ γαλήνη τῆς μοναξιᾶς. Κι ἔτσι, ἐνῷ ἄλλοι τὴν φοβοῦνται καὶ τρέμουν στὸ ἄκουσμά της, ὑπάρχουν κι ἐκεῖνοι ποὺ ψάχνουν νὰ τὴ βροῦν, προκειμένου νὰ ἱκανοποιήσουν τὶς βαθύτερες ἐφέσεις τῆς ψυχῆς τους. Ἡ μοναξιὰ γίνεται γι’ αὐτοὺς μία καθαρότητα μεγάλη, μία ἀπέραντη γαλήνη, ἕνας ἄφθαστος πλοῦ­τος.

  Γιὰ τοὺς φιλοσόφους εἶναι ἀφορμὴ γιὰ στοχασμό, γιὰ τοὺς ἐρευνητὲς πηγὴ ἔμπνευσης καὶ δημιουργίας, γιὰ τοὺς ἀθλητὲς ἡ ἴδια τους ἡ προετοιμασία γιὰ τὸν μεγάλο ἀγῶνα, γιὰ τοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους τὸ μυστικὸ τῆς ἐπιτυχίας τους. Γιὰ τοῦ ἁγίους τὸ ἐφαλτήριο γιὰ τὴ Θέωση.

  Ἡ ὑγιὴς μοναξιὰ εἶναι χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποὺ θέλουν νὰ δημιουργήσουν. Οἱ ἐπιστήμονες ἐρευνητὲς ἀπομονώνονται στὰ ἐργαστήριά τους, οἱ καλλιτέχνες ὡριμάζουν μέσα στὴν σιωπὴ καὶ τὴν ἡσυχία. Ὅσοι κατέχουν θέσεις μέσα στὴν κοινωνία, στὴν μοναξιὰ στὴν ὁποία εἴτε εἶναι ἀναγκασμένοι νὰ ζοῦν εἴτε εἶναι ἡ ζωὴ ποὺ ἐπιλέγουν, βρίσκουν λύσεις σὲ διάφορα προβλήματα.

  Πόσα δὲν χρωστᾶ ὁ κόσμος σὲ τέτοιες ἀπομονώσεις ποὺ γίνονται μὲ ἀγάπη καὶ ἀπὸ ἀγάπη!

  Ἐξ’ ἄλλου ἡ «καλὴ μοναξιὰ» εἶναι καὶ μία διαδικασία ὡρίμανσης, ὅπως λένε. ‘Ἄλλο εἶναι ἡ βιολογικὴ ὡριμότητα καὶ ἄλλο εἶναι ἡ ψυχολογικὴ ὡριμότητα. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ὡριμάζει συν­εχῶς καὶ σὲ αὐτὸ βοηθᾶ ἀποτελεσματικὰ ἡ μοναξιά, τὸ νὰ τὰ βρεῖ κανεὶς μὲ τὸν ἑαυτό του.

  Μέσα στὴν μοναξιὰ ὁ ἄνθρωπος βρίσκει τὸν ἑαυτό του. «Θὰ κάτσεις νὰ βρεῖς τὸν ἑαυτό σου, νὰ τὸν μετρήσεις», λένε πολὺ σωστά. Σὲ περίοδο ἔντονης κοινωνικῆς καὶ ἐπαγγελματικῆς δραστηριότητας ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ τὰ βρεῖ μὲ τὸν ἑαυτό του, νὰ δεῖ τὶς ἐσωτερικές του πλευρές. Τὸ νὰ καθησυχάσει κανεὶς γιὰ λίγες ὧρες στὸ σπίτι του μόνος βοηθιέται πάρα πολύ. Τότε ἔρχονται ἀπὸ τὰ βάθη τοῦ ἑαυτοῦ του ὅλες οἱ πραγματικές του καταστάσεις καὶ τουλάχιστον τὶς γνωρίζει.

  Δυστυχῶς, ὁ ἄνθρωπος αὐτὴν τὴν δημιουργικὴ μοναξιά, ποὺ εἶναι διαδικασία ὡρίμανσης, ἀφοῦ στὶς ὧρες τις ὄχι μόνο γνωρίζει τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ καταλαβαίνει καὶ τὴν ἀξία τοῦ ἄλλου, τὴν ἀποφεύγει. «Σήμερα ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀποφεύγει ὅσο τίποτε ἄλλο”, καὶ αὐτὸ γιατί “φοβᾶται τὸν ἑαυτό του στὴν πραγματικότητα», εἶπαν πολὺ σωστά.

  Ὅλοι μας χρειαζόμαστε ὧρες δημιουργικῆς μοναξιᾶς, γιὰ νὰ πραγματοποιήσουμε αὐτὰ ποὺ πρέπει, ἀλλὰ κυρίως γιὰ νὰ ἑνοποιήσουμε τὸν τραυματισμένο καὶ τεμαχισμένο ἑαυτό μας καὶ νὰ ἀποκαταστήσουμε τὶς πραγματικὲς διαπροσωπικὲς σχέσεις.

  Ὁπωσδήποτε ἰσχύει κι αὐτὸ ποὺ εἶπαν: «Ἡ μοναξιὰ χρειάζεται πλούσια ψυχή. Καὶ ἡ πλούσια ψυχὴ ἐπιζητεῖ τὴ μοναξιά». Καὶ πὼς «Ἡ μοναξιὰ γαληνεύει τὸν ἄνθρωπο. Καὶ ὁδηγεῖ τὸ πνεῦμα μας στοὺς κόσμους τοῦ ἀληθινοῦ, τοῦ ὡραίου καὶ τοῦ ἁγίου. Ἡ λίμνη πρέπει νὰ εἶναι ἤρεμη, γιὰ νὰ καθρεφτίσει τὸν οὐρανό. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ψυχή μας. Ὅπου ὀμορφιὰ καὶ μεγαλεῖο στὴ μοναξιὰ κυοφορήθηκε»

Ἡ εὐλογημένη κατὰ Θεὸν μόνωση

Ἂς προσέξουμε τούτη τὴ σοφὴ διαπίστωση: «Ὁ μοναχισμὸς ἔκανε τὴ μοναξιὰ ἔργο». Ἡ νηπτικὴ θεολογία ἀσχολεῖται προπάντων μὲ τὴν κατὰ Θεὸ μόνωση.

  Εἶναι ἀξιοσημείωτο πὼς ὁ Θεὸς ζήτησε ἀπ’ τὸν Μωϋσῆ νὰ εἶναι μόνος, προκειμένου νὰ τοῦ παραδώσει στὸ ὄρος Σινᾶ τὸν νόμο Του.

  Ὁ Ἅγ. Ἰω. ὁ Πρόδρομος στὴ μοναξιὰ τῆς ἐρήμου ἑτοίμασε «τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου».

  Ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος στὴ μοναξιὰ τῆς Πάτμου ἔγραψε τὴν Ἀποκάλυψη. Καὶ σ’ αὐτὴ τὴν εὐλογημένη μοναξιὰ τοῦ ἀποκαλύφθηκε ὁ Θεός.

  Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀπομονώθηκε τρία χρόνια στὴ Ἀραβία πρὶν ἀρχίσει ἐκεῖνο τὸ μοναδικὸ ἔργο τοῦ «εὐαγγελισμοῦ τῶν ἐθνῶν».

* * *

  Μετὰ ἀπ’ ὅλα αὐτὰ μπορεῖ πλέον νὰ γίνει καλύτερα κατανοητὸ αὐτὸ ποὺ εἶπαν: «Μοναξιὰ εἶναι ἡ ἔλλειψη τοῦ ἄλλου. Μοναχικότητα εἶναι ἡ πληρότητα τοῦ ἑαυτοῦ». Καὶ ἐνῷ ἡ μοναξιὰ εἶναι συναίσθημα, ἡ μοναχικότητα εἶναι κατάσταση. Μεγάλη. Ἀνώτερη!

Καὶ μὲ τὸν ἑαυτό μας μόνοι, ἀλλὰ καὶ μὲ τοὺς ἄλλους μαζί!

  Ὄντως πρωτότυπη εἶναι τούτη ἡ ἄποψη τοῦ μακαριστοῦ Μητρ. Λευκάδος καὶ Ἰθάκης Νικηφόρου. Γράφει τὰ ἑξῆς ἀξιοπρόσεκτα:

  «Δὲν πρέπει νὰ παραθεωρεῖται καὶ ἡ ἑξῆς ἀλήθεια. Ὅτι σὲ πολλὲς περιπτώσεις, γιὰ νὰ δημιουργηθοῦν ἀδιάσπαστοι δεσμοὶ ἀγάπης καὶ ἐπικοινωνίας, χρειάζεται βέβαια τὸ πλησίασμα. Ἀλλὰ καὶ τὸ ἀντίθετο. Ἡ ἀπόσταση! Εἶπαν ὅτι: «Ὅταν εἴμαστε μακριὰ ἀπ’ τοὺς ἄλλους, τότε τοὺς ξαναβρίσκουμε. Στὴ μοναξιὰ γεννιέται καὶ στερεώνεται ἡ ἐκτίμηση πρὸς τοὺς ἄλλους, πρὸς τοὺς ἀπόντες». Πρέπει νὰ ζοῦμε καὶ μὲ τοὺς ἄλλους, καὶ χωρὶς τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ πάντοτε γιὰ τοὺς ἄλλους! Εἶναι ὁ καλύτερος τρόπος, γιὰ νὰ ἀναπτυχθοῦν οἱ διαπροσωπικὲς σχέσεις σὲ ὀρθὴ βάση.

  Τὸ περισσότερο ἔργο τοῦ Χριστοῦ γινόταν στὶς πόλεις καὶ στὰ χωριά. Ὁ Ἰησοῦς ἔζησε ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Ὅμως πολλὲς φορὲς ἔφευγε μακρυά τους. Κι ἀπ’ αὐτοὺς ἀκόμη τοὺς Μαθητές Του! «Γιὰ νὰ ἀγαπήσεις τοὺς ἀνθρώπους, εἶπαν, καλὸ εἶναι ἀπὸ καιροῦ εἰς καιρὸ νὰ τοὺς ἀποχωρίζεσαι»!

  Οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελιστὲς ἀσχολοῦνται μὲ τό θέμα τῆς μονώσεως τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Ὁποῖος «ἦν ὑποχωρῶν ἐν τοῖς ἐρήμοις…», «κατὰ μόνας», λέει ὁ Λουκᾶς. Καὶ ὁ Ματθαῖος σημειώνει πὼς ὁ Κύριος «ἀπολύσας τοὺς ὄχλους, ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος κατ’ ἰδίαν προσεύξασθαι. Ὀψίας δὲ γενομένης μόνος ἦν ἐκεῖ».

  Καὶ ἀπὸ τότε, δύο χιλιάδες χρόνια τώρα, τόσοι καὶ τόσοι μιμοῦνται τὸ παράδειγμά Του. Καταφεύγουν σὲ ἥσυχα μέρη. Σὲ ἐρημοκκλήσια, στὴ φύση –ἢ καὶ στὸ «ταμεῖον». Κι ἐκεῖ βυθίζονται στὰ ἐρημικὰ βάθη τῆς προσευχῆς. Γιὰ τοὺς ἄλλους καὶ γιὰ τὸν ἑαυτό τους. Καὶ κατόπιν ξαναγυρίζουν στὰ καθημερινά τους ἔργα. Τονωμένοι καὶ θετικοί.

  Αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι καὶ τὸ μυστικὸ τοῦ ὥριμου ἀνθρώπου. Μοιράζοντας τὸν χρόνο του ἀνάμεσα σὲ μοναξιὰ καὶ συντροφικότητα, ἀποκτᾶ τὴ δυνατότητα νὰ εἶναι πάντοτε εὐεργετικὸς πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ δημιουργικὸς»

* * *

  Ἔ, λοιπόν, ναί! Ὑπάρχει καὶ ἡ καλὴ μοναξιά, ἡ εὐλογημένη ἐνδοστρέφεια. Αὐτὴ ποὺ τὴν ἐπιζητοῦμε μόνοι μας, γιὰ νὰ ἠρεμήσουμε, νὰ σκεφτοῦμε, νὰ δημιουργήσουμε, νὰ προσευχηθοῦμε. Τὶς ὧρες ἐκεῖνες ἡ ψυχὴ γνωρίζει καλύτερα τὸν ἑαυτό της καὶ τὸν Θεό. Εἶναι ὁ προθάλαμος τοῦ Θεοῦ, λένε. Ἀκόμη ἕνα βῆμα καὶ μπορεῖ νὰ εἶναι κανεὶς στὴν ἄμεση παρουσία Του …

orthodoxostypos.gr