Η αγγελική ζωή της αμεριμνησίας

Τού πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

Ο άνθρωπος, που θέλει να ακολουθήσει στη ζωή του το δρόμο του Θεού, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στο σοβαρό θέμα των βιοτικών μεριμνών. Να μη αιχμαλωτίζεται από το πάθος της πλεονεξίας, το οποίο δημιουργεί συν­εχώς νέες μέριμνες. Να μη καταπονείται από ποικίλες σκέψεις και αδιάκοπες προσπάθειες, αλλά να περιορίζεται στα αναγκαία υλικά αγαθά και να στρέφει το νού και την καρδιά του στα πνευματικά αγαθά της ουράνιας Βασιλείας. Να μπορεί να ασκείται πνευματικά για την απόκτηση των αρετών, έχοντας πάντα εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού, που είναι πηγή και προστασία. Πηγή αγαθών και προστασία από τους ποικίλους πειρασμούς και τους κινδύνους που διαρκώς εμφανίζονται στους πνευματικούς αγωνιστές.

Ο Χριστός μιλάει για τις βιοτικές μέριμνες χρησιμοποιώντας ωραιότατα παραδείγματα που γίνονται κατανοητά και από τους απλούστερους ανθρώπους και πείθουν, προκειμένου οι καλοπροαίρετοι να περιορίζουν τις πολλές μέριμνες και να μη ανησυχούν αναλογιζόμενοι τις πολλές ανάγκες, απ’ τις οποίες οι περισσότερες είναι φανταστικές μάλλον και περιττές, παρά πρα­γματικές και αναγκαίες. Ο Κύριός μας ζητάει από τους ανθρώπους να προσέχουν τρείς εικόνες από τη φύση, για να τονώνεται η εμπιστοσύνη τους στη θεία Πρόνοια. Λέει: «Κοιτάξτε τα πουλιά που δεν σπέρνουν, ούτε θερίζουν, ούτε συγκεντρώνουν αγαθά σε αποθήκες, κι όμως ο ουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει». Πολύ περισσότερο τρέφει τους ανθρώπους. Για το άγχος που έχουν πολλοί σχετικά με την ενδυμασία τους, ο Κύριος εφιστά την προσοχή τους στα «αγριόκρινα πως μεγαλώνουν. Δεν κοπιάζουν ούτε γνέθουν» και όμως ξεπερνούν τη μεγαλοπρέπεια της ενδυμασίας του Σολομώντα. Αλλά και το αγριόχορτο «πού σήμερα υπάρχει και αύριο το ρίχνουν στη φωτιά», ο Θεός το φροντίζει, πολύ περισσότερο ο Θεός φροντίζει τον άνθρωπο για όλες του τις ανάγκες.

Γιά να πετύχει ο αγωνιζόμενος την αποφυγή των πολλών και άχρηστων μεριμνών, χρειάζεται να συντρέχουν μερικές προυποθέσεις. Ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι «εκείνος που αγάπησε πραγματικά τον Κύριο και επεζήτησε αληθινά να κερδίσει τη μέλλουσα βασιλεία· εκείνος που απέκτησε πραγματικό πόνο για τα αμαρτήματά του και ζωντανή ενθύμηση της κόλασης και της αιώνιας κρίσης· εκείνος που ξύπνησε αληθινά μέσα του το φόβο του θανάτου του, δεν θα αγαπήσει πλέον ούτε θα ενδιαφερθεί ούτε θα μεριμνήσει καθόλου για χρήματα ή για κτήματα ή για τους γονείς του ή για επίγεια δόξα ή για φίλους ή για αδελφούς ή για τίποτα το γήινο».

Αυτά πρωτίστως ισχύουν για τους μοναχούς, που πρέπει να είναι «αμέριμνοι και ακούραστοι», αλλά και για τους πνευματικούς αγωνιστές του κόσμου, όχι βέβαια στον ίδιο βαθμό, γιατί υπάρχουν και οι αναπόφευκτες μέριμνες από τις επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις.

Ο Μέγας Βασίλειος διευκρινίζει ότι οι μέριμνες πρέπει να είναι σύμφωνες με το νόμο του Θεού. «Κάθε μέριμνα ακόμα κι αν φαίνεται ότι δεν έχει καμιά σχέση με όσα απαγορεύει ο νόμος του Θεού, εάν δεν συντελεί στη θεοσέβεια είναι βιοτική». Οι άνθρωποι που πιστεύουν και ζούν στον κόσμο, όπου η αμαρτία πλεονάζει, πρέπει πάντα να θυμούνται το λόγο του Χριστού: «Προσέξτε καλά τους εαυτούς σας. Μη παραδοθείτε στην κραιπάλη και στη μέθη και στις βιοτικές ανάγκες και σας αιφνιδιάσει η μέρα εκείνη», δηλαδή της δευτέρας παρουσίας του. Ο ερμηνευτής Π.Ν. Τρεμπέλας κάνει ένα αναλυτικό σχολιασμό του λόγου του Χριστού: «Προσέχετε καλά τους εαυτούς σας, μήπως οι ψυχές σας γίνουν βαριές και ανίκανες να αγρυπνούν. Και γίνονται οι ψυχές βαριές και δυσκίνητες στο πνευματικό έργο από το άσωτο φαγοπότι και από τη μέθη και από τις αγωνιώδεις και βασανιστικές φροντίδες της ζωής αυτής. Προσέχετε λοιπόν να μη γίνουν δυσ­κίνητες και αποκοιμισμένες οι ψυχές σας και καταφθάσει επάνω σας, η ημέρα εκείνη της δευτέρας παρουσίας αιφνιδιαστικά, χωρίς να το περιμένετε, σαν κάποιος που σας έστησε ενέδρα ή για όσους δεν θα προφθάσουν να δούν ζωντανοί την ένδοξη εκείνη έλευση του Κυρίου, η ημέρα του θανάτου».

Οι αναγκαίες βιοτικές μέριμνες πρέπει να περιορίζονται στη μία μέρα και να μη προεκτείνονται και στις επόμενες, που μπορεί να μη χρειαστούν. Να είναι φροντίδα για το παρόν και όχι για το αύριο και μεθαύριο. Ο Χριστός μας συμβουλεύει: «Μή αγωνιάτε για το αύριο, γιατί η αυριανή μέρα θα έχει τις δικές της φροντίδες. Φτάνουν οι έγνοιες της κάθε μέρας».

Η φροντίδα για πολλά πράγματα και ποικίλες υποθέσεις οδηγεί στο άγχος. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι «οι φροντίδες των υλικών πρα­γμάτων διχάζουν τη σκέψη και διασπούν το φρόνημα του ανθρώπου». Αναφέρεται επίσης και στη φροντίδα που έχει ο άνθρωπος για την προσωπική ζωή, όταν είναι υπερβολική. «Πές μου, ποιό από τα δύο είναι βαρύ και δύσκολο, το να μεριμνά κανείς για μία κοιλιά ή το να φροντίζει για πολλές; Το να φοράει μόνο ένα φόρεμα και να μη επιζητεί τίποτα περισσότερο ή το να έχει πολλά φορέματα στο σπίτι του και κάθε μέρα και νύχτα να κλαίει, φοβούμενος και τρέμοντας για τη φύλαξή τους, λυπούμενος και κατεχόμενος από άγχος για τη ζημιά, μη τυχόν δηλαδή τα φάει ο σκόρος, μη τυχόν τα κλέψει κάποιος υπηρέτης και φύγει; Πλήν όμως όσα και αν ειπώ, τα λόγια δεν μπορούν να παρουσιάσουν τόσο παραστατικά την παραπάνω αλήθεια, όσο η πείρα που βγαίνει από τα ίδια τα πράγματα».

Τό ίδιο αναφέρει και ο Μέγας Βασίλειος και συμπληρώνει ότι οι πολλές κοσμικές μέριμνες δεν αφήνουν να ευαρεστήσουμε το Θεό. Λέει σχετικά: «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι, όταν ο νούς μας πλανιέται σε μάταια πράγματα, δεν μπορούμε να τηρήσουμε καμιά εντολή ούτε την αγάπη πρός το Θεό ούτε την αγάπη πρός τον πλησίον». Και καταλήγει: «Γιά κάθε σκοπό απαιτείται η ανάλογη και αρμόζουσα προσπάθεια. Έτσι και η άσκηση που έχει ως σκοπό να ευαρεστήσουμε στο Θεό, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Χριστού, κατορθώνεται με την απάρνηση των κοσμικών μεριμνών και με την πλήρη αποξένωση από απασχολήσεις ξένες πρός τον κύριο σκοπό μας, που είναι η σωτηρία μας».

Οι άνθρωποι γενικώς πνίγονται στις κοσμικές μέριμνες της ζωής και όταν για πνευματικούς λόγους απαλλάσσονται από αυτές, βιώνουν γαλήνη στην ψυχή τους, ελευθερώνονται από την αγωνία και χαίρονται. Απορρίπτουν την εσφαλμένη άποψη να θεωρούν τα αγαθά, τα οποία απαιτούν κόπους, ως κακά και τα κακά που συν­οδεύονται από ηδονή, να τα επιδιώκουν ως αγαθά, όπως επισημαίνει ο Μέγας Βασίλειος. Στην Κλίμακα επίσης του οσίου Ιωάννου διαβάζουμε ότι όπως «μία μικρή τρίχα αναστατώνει τον όφθαλμο, έτσι και μία μικρή φροντίδα εξαφανίζει την ησυχία» και «όποιος επιθυμεί να παρουσιάζει καθαρό το νού του ενώπιον του Θεού και συγχρόνως ταράζεται από διάφορες φροντίδες, ομοιάζει με εκείνον που έχει σφιχτά δεμένα τα πόδια του, και προσπαθεί να βαδίζει γρήγορα».

Η λογική και οι μετρημένες βιοτικές μέριμνες είναι για τον πνευματικό άνθρωπο ο μοναδικός τρόπος να αποφεύγει όλα εκείνα που του δημιουργούν αγωνία και τον απομακρύνουν από τον προορισμό του, δηλαδή την κατά Θεόν πορεία του πάνω στη γή.

Πηγή: orthodoxostypos.gr

Πηγή: synaxipalaiochoriou.blogspot.com