Ὁ Διάβολος καί ἡ Μαγεία (Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου)

Πρέπει να προσευχόμαστε συνέχεια για να συντριβή ο διάβολος κάτω από τα πόδια μας. Διότι είναι αδιάντροπος και άχρηστος πνευματικά (είναι παράδειγμα προς αποφυγή για όλους μας, όμως η ύπαρξή του μας ευεργετεί, όπως θα δούμε παρακάτω), και βέβαια, αγωνίζεται από κάτω. Αλλ’όμως και έτσι νικάει. Και η αιτία είναι, ότι δεν προσπαθούμε εμείς να βρεθούμε πιο ψηλά από τα κτυπήματά του. Διότι δεν μπορεί να σηκωθή ψηλά, αλλά σέρνεται. Και ο τύπος του διαβόλου είναι το φίδι. Και αν έτσι τον όρισε από την αρχή (από τον Παράδεισο ακόμα) ο Θεός, πολύ περισσότερο αυτό ισχύει τώρα (που ο Θεός έγινε Άνθρωπος, για να σώσει τον άνθρωπο από την αμαρτία και να τον κάνει θεό κατά Χάρη).  Τι σημαίνει όμως το ότι αγωνίζεται από κάτω;

Το να δίνη κτυπήματα από τα πράγματα της γης. Από την ηδονή, από τον πλούτο, από όλα τα βιοτικά. Γι’αυτό, αν δει κάποιον να πετάη προς τον ουρανό, δεν θα μπορέση να πηδήξη προς αυτόν. Κι αν ακόμη όμως επιχειρήσει, γρήγορα θα πέση. Διότι δεν έχει πόδια, μη φοβηθής. Δεν έχει φτερά, μην τρομάξης. Επάνω στη γη σέρνεται και στα πράγματα της γης. 
Ας μην έχης λοιπόν, τίποτε κοινό με τη γη και δεν θα χρειαστείς κόπο. Διότι δεν γνωρίζει την κατά μέτωπο μάχη, αλλά σαν το φίδι κρύβεται στα αγκάθια, παραμονεύοντας συνέχεια στην απάτη του πλούτου. Κι αν κόψης τα αγκάθια, θα φύγη γρήγορα, διότι είναι δειλός. 
Κι αν ξέρης να χρησιμοποιής προς αυτόν τα θεία ξόρκια, θα πληγωθή αμέσως. Διότι υπάρχουν σε μας, υπάρχουν ξόρκια πνευματικά. Κι αυτά είναι το Όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και η δύναμις του Σταυρού. Αυτό το ξόρκι όχι μόνον βγάζει το φίδι από τη φωλιά του και το ρίχνει στη φωτιά, αλλά και τα τραύματα θεραπεύει. 

Μέρος Α’ : Ο Διάβολος 
Χρόνος και αιτία της πτώσεώς του 

Η Αγία Γραφή μάς διδάσκει ότι, πριν από τη δημιουργία των πρωτοπλάστων, γκρεμίστηκαν από το αξίωμά τους και ο διάβολος και εκείνοι που ήταν μαζί του, επειδή υπερηφανεύθηκαν. Η πτώση του διαβόλου είχε σαν συνέπεια τον ερχομό του θανάτου στον κόσμο, όπως ακριβώς λέγει και κάποιος σοφός στην Αγία Γραφή: «Από το φθόνο του διαβόλου εισήλθε ο θάνατος στον κόσμο» (Σοφ. Σολ. 2, 24). 

Πες μου, λοιπόν, αν δεν είχε εκπέσει πριν από τη δημιουργία του ανθρώπου, πώς θα μπορούσε να φθονήση τον άνθρωπο, αφού θα διατηρούσε το αξίωμά του; Διότι δεν μπορεί να δικαιολογηθή φθόνος αγγέλου για άνθρωπο, αυτού που βρίσκεται σε τόσο μεγάλη τιμή για εκείνον που είναι ντυμένος με σώμα. Επειδή όμως, από την πιο μεγάλη δόξα που είχε (ο διάβολος), έπεσε στη χειρότερη κατάσταση, και αυτό έγινε ενώ αυτός ήταν ασώματος, βλέποντας τον άνθρωπο (που δημιουργήθηκε με σώμα) να έχει τόσο πολύ τιμηθεί εξ αιτίας της μεγάλης αγάπης του Δημιουργού του, φθόνησε πολύ, και με την απάτη, την οποία πρόσφερε στον άνθρωπο με το φίδι, τον έκανε ένοχο της τιμωρίας του θανάτου. Διότι τέτοια είναι η κακία. Δεν μπορεί να υποφέρη με ηρεμία την ευτυχία των άλλων. 
Το ότι, λοιπόν, τον παλιό καιρό, και ο διάβολος και όλο το στράτευμά του έπεσαν από την δόξα εκείνη και βρίσκονται πλέον στην κατηγορία αυτών που έχουν χάσει την τιμή, όλοι το γνωρίζουν. 

Η αδιαφορία, η αλαζονεία και η απόγνωση, ήταν οι αιτίες της πτώσεώς του 
Ο διάβολος πριν από την πτώση του ήταν αγαθός. Αλλά επειδή έδειξε αδιαφορία και κυριεύθηκε από απόγνωση, έπεσε σε τόσο μεγάλη κακία, ώστε να μην μπορεί πλέον να σηκωθή. Το ότι ήταν αγαθός, φαίνεται και από την Αγία Γραφή που λέγει: «Είδα τον σατανά που έπεσε από τον ουρανό σαν αστραπή» (Λουκ. 10,18). Η παρομοίωση της πτώσεώς του με την αστραπή, δείχνει και την προηγούμενη κατάστασή του, και την ταχύτητα της πτώσεώς του. 

Όπως ο διάβολος έπεσε και από την αλαζονεία, έτσι κι εκείνος ο άνθρωπος που δέχεται την επενέργειά του, ασκείται στην αλαζονεία. Γι’αυτό, όλοι πρέπει να φροντίζουμε να απέχουμε από το πάθος αυτό, για να μην περιπέσουμε στο αμάρτημα εκείνου και γίνουμε υπεύθυνοι της ίδιας κολάσεως και κοινωνοί της δικής του τιμωρίας. 
Ο διάβολος δεν έγινε από τίποτα άλλο τέτοιος, παρά από το ότι πρώτα έπεσε στην απόγνωση και από την απόγνωση κατόπιν έπεσε στην υπερηφάνεια. 

Ο φθόνος του 

Εκπλήττομαι για το φθόνο του διαβόλου. Διότι δεν μπορούσε ο πονηρός εκείνος δαίμονας να βλέπη αγγελική διαγωγή σε ανθρώπινο σώμα (δηλαδή τους ανθρώπους να ζουν όπως οι άγγελοι μέσα στον Παράδεισο). 
Όπως ακριβώς εκείνος, μόλις υπερηφανεύθηκε, διώχθηκε από την τιμή που του είχε δοθεί, αυτό ακριβώς θέλησε να κάνει και σε εσάς τους ανθρώπους. Και με την παράβαση της εντολής του Θεού (από τους πρωτοπλάστους μέσα στον Παράδεισο), θέλησε να σας οδηγήση στην τιμωρία του θανάτου για να ικανοποιήση τον φθόνο του. 
Ο διάβολος, που κινείται από το μίσος και το φθόνο και δεν ανέχεται τις αμέτρητες ευεργεσίες, που δόθηκαν αμέσως και από την αρχή στον άνθρωπο, από τον φθόνο όρμησε στην απάτη, η οποία προξενεί τον θάνατο. 

Άρχοντας του κόσμου και του αιώνος τούτου 

«Έρχεται ο άρχοντας του κόσμου αυτού, αλλά δεν έχει πάνω μου καμμία δύναμη» (Ιω. 14,30). Άρχοντα του κόσμου ονομάζει ο Κύριος τον διάβολο, και έτσι ονομάζει και τους πονηρούς ανθρώπους. Διότι ο διάβολος δεν είναι άρχοντας του ουρανού και της γης, διότι διαφορετικά όλα θα τα ανέτρεπε και όλα θα τα κατέστρεφε. Είναι άρχοντας εκείνων που παραδίνονται σ’αυτόν. Γι’αυτό και τον ονομάζει άρχοντα του σκότους και του αιώνος τούτου (Εφ. 6,2). 

Γιατί, όμως, τον αποκαλεί άρχοντα του αιώνος και του κόσμου αυτού; Επειδή σχεδόν ολόκληρη η ανθρωπότητα σ’εκείνον παρέδωσε τον εαυτό της, και όλοι είναι δούλοι του εκουσίως και με την προαίρεσή τους. Και στον Χριστό, ο Οποίος υπόσχεται αμέτρητα αγαθά, ούτε προσέχει κανείς. Ενώ σ’εκείνον (στον διάβολο), που δεν υπόσχεται τίποτε, αλλά στέλνει και στην κόλαση, όλοι υπακούουν. 

Αλλά εάν είναι άρχοντας στον αιώνα αυτόν, και έχει περισσότερους ανθρώπους από όσους έχει ο Θεός, και περισσότεροι υπακούουν σε αυτόν παρά στον Θεό, εκτός από λίγους, αυτό συμβαίνει εξαιτίας της δικής μας ραθυμίας (δηλαδή της δικής μας απροθυμίας, οκνηρίας, αδιαφορίας, νωθρότητας). 

Πότε επιτρέπει ο Θεός την επίθεσή του εναντίον μας; 

Και επιτρέπει ο Θεός την επίθεση του διαβόλου εναντίον μας, ή όταν θέλη να σωφρονίση, ή όταν ζητή ικανοποίηση, ή όταν δοκιμάζη περισσότερο, όπως τον Ιώβ. Βλέπεις τον διάβολο να μην πλησιάζη τον Ιώβ, ούτε να τολμά να έλθη κοντά του, αλλά να φοβάται και να τρέμη (διότι ο Ιώβ ήταν άνθρωπος του Θεού). 

Και γιατί λέω για τον Ιώβ; Διότι όταν επιτέθηκε ο διάβολος εναντίον του Ιούδα, δεν τόλμησε να τον αρπάξη ολόκληρο και να μπει μέσα του, μέχρις ότου ο Χριστός τον απέκοψε από την ιερή ομάδα των μαθητών. Αρχικά λοιπόν, τον πρόσβαλε από έξω, δεν μπορούσε όμως να μπει μέσα του. Όταν όμως, τον είδε να είναι αποκομμένος από την ιερή ομάδα, επιτέθηκε πιο ορμητικά από κάθε λύκο, και δεν απομακρύνθηκε νωρίτερα παρά μόνον τότε, όταν πια τον σκότωσε με τον διπλό θάνατο (δηλαδή ψυχικά και σωματικά). 
Είναι κακούργο το θηρίο (ο διάβολος), και όλα τα κάνει και τα κινεί εναντίον της σωτηρίας μας. 

Απόδειξη της κακίας του 

Έχεις φιλάνθρωπο Δεσπότη, τον Χριστό. Διότι προτιμά να βλασφημήται από σένα με λόγια άσχημα, παρά να σε παραδώση στους δαίμονες για να μάθης έμπρακτα πώς κυβερνούν οι δαίμονες. Διότι τότε, με την πείρα αυτή, θα γνώριζες καλά την κακία τους. 
Αλλά και τώρα μπορώ να σας την φανερώσω με ένα μικρό παράδειγμα. Συνάντησαν τον Χριστό δύο δαιμονισμένοι (Ματθ. 8,28) βγαίνοντας από τους τάφους, και οι δαίμονες Τον παρακαλούσαν να τους επιτρέψη να εισέλθουν στο κοπάδι των χοίρων. Και τους επέτρεψε, και μπήκαν μέσα στο κοπάδι των χοίρων και τους έρριξαν αμέσως στο γκρεμό. 
Έτσι κυβερνούν οι δαίμονες. Αν και με τους χοίρους δεν είχαν κανένα ιδιαίτερο λόγο. Ενώ με εσένα υπάρχει μία ασυμφιλίωτη μάχη, αθάνατη έχθρα και ένας πόλεμος άσπονδος. 
Γι’αυτό και ο Θεός τούς άφησε να ορμήξουν στο κοπάδι των χοίρων, για να μάθης την κακία τους πάνω στα άλογα ζώα. Και είναι σε όλους φανερό, ότι το ίδιο θα έκαναν και σε εκείνους τους δαιμονισμένους, αυτά δηλαδή που έκαναν και στους χοίρους, αν οι δαιμονισμένοι, ακόμα και μέσα στην τρέλλα τους, δεν ήταν αντικείμενο της Πρόνοιας του Θεού. 
Και την κακία την βλέπεις όταν ταράσσουν και αναστατώνουν την ψυχή του δαιμονισμένου. Και την φιλανθρωπία του Θεού την βλέπεις, όταν έναν άγριο και τόσο δυνατό δαίμονα, που κατοικεί μέσα στον δαιμονισμένο και επιθυμεί να καταγκρεμίση τον άνθρωπο, ο Θεός τον συγκρατή και τον εμποδίζη και δεν τον αφήνη να χρησιμοποιήση όλη του τη δύναμη, αλλά του επιτρέπη να δείξη τόσο μόνο τη δύναμή του, όσο είναι αρκετό για να σωφρονίση τον άνθρωπο και να φανερώση την κακία του. 

Γνωρίσματα του δαίμονος

Γνώρισμα του δαίμονος είναι το να κάνη θόρυβο και να προκαλή τρέλλα και πολύ σκοτάδι, ενώ του Θεού το να φωτίζη και να διδάσκη με σύνεση τα όσα πρέπουν. 

Σκοπός της υπάρξεώς του 

Γι’αυτό τον άφησε ο Θεός να υπάρχη, για να κάνη εσένα ισχυρότερο, για να σε αναδείξη λαμπρότερο αθλητή, για να έχουν οι αγώνες σου μεγαλύτερη αξία. 
Όταν λοιπόν λέγη κάποιος, «γιατί άφησε ο Θεός το διάβολο;», αυτά τα λόγια να λες σ’εκείνον. Ότι τους νηφάλιους και προσεκτικούς, όχι μόνο δεν τους έβλαψε σε τίποτε, αλλά και τους ωφέλησε. Όχι βέβαια με τη δική του θέληση, διότι είναι πονηρή, αλλά με την ανδρεία εκείνων. Αλλά πολλούς, λες ότι τους νικά. Τους νικά, βέβαια, αλλά εξ αιτίας της δικής τους ραθυμίας και όχι με τη δική του δύναμη. 

Η ευεργεσία για εμάς της υπάρξεώς του 

Θα πει κάποιος, «εάν δεν ήταν εκείνος, δεν θα συνέβαιναν μεγάλα κακά». Αλλά τότε και η κόλαση θα ήταν για εμάς ασυγχώρητη (δηλαδή, εάν δεν υπήρχε ο διάβολος, θα ήμασταν ασυγχώρητοι από τον Θεό για τις αμαρτίες μας και θα ήταν αδύνατο να αποφύγουμε την κόλαση). 

Διότι τώρα, αγαπητέ, τα της κολάσεως είναι ελαφρότερα (τώρα δηλαδή που υπάρχει ο διάβολος, υπάρχουν ελαφρυντικά για να την αποφύγουμε). Εάν όμως, από μόνοι μας κάναμε τα κακά, τότε θα ήταν ανυπόφορη η τιμωρία (θα ήταν σίγουρη για εμάς η κόλαση). 

Τίποτε πιο ακάθαρτο 

Τίποτε δεν είναι πιο ακάθαρτο από το διάβολο. Έτσι, παντού αυτούς που τον ακολουθούν τους περιβάλλει με άδικους κόπους και τους καταστρέφει. Και όχι μόνο δεν τους αφήνει να πάρουν βραβεία, αλλά και τους κάνει υπεύθυνους για την κόλαση. Γνωρίζει να νομοθετή γι’αυτούς όχι μόνο διδασκαλία, αλλά και νηστεία τέτοιου κάκιστου είδους και παρθενία, που όχι μόνο θα τους στερήση την ανταμοιβή από τον Θεό, αλλά θα φέρη και μεγάλο κακό σ’αυτούς. 

Τα τεχνάσματά του 

Πολλά είναι τα τεχνάσματά του, οι τρόποι δηλαδή, με τους οποίους προσπαθεί να συλλάβη εκείνους που είναι περισσότερο αδρανείς. Και πρέπει να τους γνωρίζουμε πολύ καλά για ν’αποφύγουμε τις αφορμές του και να μην του αφήνουμε καμμία είσοδο, αλλά να έχουμε και ακρίβεια στη γλώσσα και σταθερότητα στα μάτια και καθαρότητα σκέψεως, και συνέχεια να είμαστε άγρυπνοι, όπως βέβαια θα ήμασταν αν κάποιο θηρίο ερχόταν εναντίον μας και προσπαθούσε να μας κατασπαράξη. 

Γι’ αυτό λοιπόν, και η ουρανομήκης εκείνη ψυχή, ο διδάσκαλος των εθνών Παύλος, η γλώσσα της οικουμένης, εκείνος που επιχειρεί τα πάντα για τη σωτηρία των μαθητών, αφού είπε «ντυθήτε τα όπλα του Θεού», προφυλάσσοντάς μας από παντού και κάνοντάς μας ακαταμάχητους, πρόσθεσε: «Σταθήτε λοιπόν ακλόνητοι στον αγώνα αυτό, αφού ζωσθήτε την αλήθεια, και ενδυθήτε σαν άλλο θώρακα την δικαιοσύνη, και στα πόδια σας φορέσετε την ετοιμασία που απαιτεί το Ευαγγέλιο της ειρήνης. Μαζί δε με όλα αυτά, πάρτε επάνω σας και κρατήστε σταθερά σαν άλλη ασπίδα την πίστη, με την οποία θα μπορέσετε να εξουδετερώσετε και να σβήσετε όλους τους φλογοβόλους πειρασμούς του πονηρού, που μοιάζουν με πύρινα βέλη. Και δεχθήτε σαν άλλη περικεφαλαία την πεποίθηση της σωτηρίας (για να ασφαλίζετε και να προφυλάσσετε έτσι τον νου σας από λογισμούς αμφιβολίας). Πάρτε και την μάχαιρα του Αγίου Πνεύματος, η οποία είναι ο φωτεινός λόγος του Θεού» (Εφ. 6,14-17). 

Είδες πώς από παντού περιέφραξε όλα τα μέλη του σώματος, και όπως όταν κάποιος πρόκειται να μας βγάλη σε κάποιον πόλεμο, έτσι πρώτα μας προφύλαξε με τη ζώνη, ώστε να τρέχουμε με ευκολία. Έπειτα μας φόρεσε το θώρακα για να μη μας κτυπούν τα βέλη της αδικίας, και εξασφάλισε τα πόδια, και από παντού μας προφύλαξε με την πίστη! Διότι αυτή, λέγει, αυτή θα μπορέση να σβήση και τα πυρωμένα βέλη του πονηρού. 

Έργο του είναι η πολυθεΐα και η ειδωλολατρεία 

Οι δαίμονες οδηγούν τους ανθρώπους στα είδωλα, τους απομακρύνουν από τον Θεό και τους πείθουν να μην πιστεύουν στη μέλλουσα ζωή. Ο δαίμονας, ακόμα και όταν δεν βρίζεται, βλάπτει αυτούς που τον πιστεύουν και τον τιμούν.

Υπήρχε συνήθεια στους ειδωλολάτρες να θεοποιούν ανθρώπους. Το γράφω ώστε όταν σου λένε «από πού προήλθε αυτό;» να ξέρεις πώς έγινε η αρχή. Κατά τον ίδιο τρόπο και τους Αποστόλους, αν και ήταν άνθρωποι, τους θεοποιούσαν (Πράξ. 14,11). Με τον ίδιο τρόπο και ο διάβολος κατέβαλε στην αρχή μεγάλες προσπάθειες για να εισαγάγη στους ανθρώπους την ασέβεια, λέγοντας: «Θα γίνετε σαν θεοί» (Γέν. 3,5). Και επειδή δεν το κατόρθωσε, επιχειρεί να το εισαγάγη αργότερα, προσπαθώντας πάντοτε να εισαγάγη την πολυθεΐα.

Το ισχυρότερο όπλο του είναι η δική μας απόγνωση 

Τίποτε δεν είναι τόσο ισχυρό όπλο στο διάβολο, όσο η απόγνωσή μας. Γι’αυτό δεν τον ευχαριστούμε τόσο πολύ όταν αμαρτάνουμε, όσο όταν κυριευόμαστε από απελπισία. 
Έτσι και στην περίπτωση εκείνου που πόρνευσε, ο Παύλος φοβάται πολύ περισσότερο από την αμαρτία την απόγνωση. 

Πρόσεχε, λοιπόν, πώς ο Παύλος φοβάται την απόγνωση σαν μεγάλο όπλο του διαβόλου. Διότι αφού είπε στους γύρω του «επιβεβαιώστε (δείξτε καθαρά) την αγάπη σας προς αυτόν που αμάρτησε», προσθέτει και την αιτία: «για να μην τον καταπιεί ο διάβολος εξαιτίας της υπερβολικής λύπης που αυτός έχει» (Β’ Κορ. 2,7). 

Μέσα στο φάρυγγα του λύκου, λέγει, βρίσκεται το πρόβατο. Ας προλάβουμε λοιπόν, να το αρπάξουμε, προτού το καταστρέψει ο διάβολος και καταπιεί το μέλος μας. 

Μέσα σε τρικυμία βρίσκεται τώρα το πλοίο. Ας προσπαθήσουμε να το σώσουμε προτού ναυαγήση. Διότι, όπως καταβυθίζεται το σκάφος όταν φουσκώνη η θάλασσα και τα κύματα υψώνονται από παντού, έτσι και η ψυχή, όταν την περιτυλίγει από παντού η λύπη, πνίγεται γρήγορα, εάν δεν έχη κάποιον να απλώση το χέρι και να τη βοηθήση. Και η λύπη, που είναι σωτήρια για τα αμαρτήματα (αφού όταν έρχεται μετά από μια αμαρτία που πράξαμε μας οδηγεί στη Θεάρεστη ταπείνωση και στη σωτήρια μετάνοια), γίνεται καταστρεπτική εξαιτίας της άμετρης χρήσεως (όταν αφήσουμε να μας κυριεύει σε υπερβολικό βαθμό). 

Μας κόβει την ελπίδα στο Θεό 

Γι’αυτό ο διάβολος μάς βάζει τους λογισμούς της απογνώσεως, για να μας κόψη την ελπίδα στο Θεό, αυτή την ασφαλή άγκυρα, το στήριγμα της ζωής μας, την χειραγωγό της οδού που οδηγεί προς τον ουρανό, τη σωτηρία των ψυχών που αυτός θέλει να χάνονται. «Διότι η Αγία Γραφή λέγει, με την ελπίδα σωθήκαμε» (Ρωμ. 8,24).

Αυτή λοιπόν η ελπίδα, που σαν ισχυρό σχοινί έχει κρεμασθεί από τον ουρανό, βαστάει τις ψυχές μας, και ανεβάζοντας σιγά - σιγά στο ύψος εκείνο αυτούς που την κρατούν σφικτά, τους εξυψώνει πάνω από τα κύματα των συμφορών της ζωής.
Εάν λοιπόν, κάποιος αποχαυνωθή και αφήση αυτή την ιερή άγκυρα, τότε αμέσως θα πέση και θα πνιγή στην άβυσσο της κακίας.

Αυτό γνωρίζοντας καλά ο πονηρός, μόλις αντιληφθή ότι έχουμε κάποιο βάρος στη συνείδησή μας από τις κακές πράξεις, έρχεται και αυτός και μας προσθέτει το λογισμό της απελπισίας, που είναι πιο βαρύς κι από το μολύβι. Κι αν τον δεχθούμε, τότε αναγκαστικά, αφού παρασυρθούμε από το βάρος μας προς τα κάτω, θα κοπούμε από το σχοινί και θα έλθουμε στο βάθος των κακών.

Δίνει παρρησία στην αμαρτία 

Πρόσεχε τι κάνει ο διάβολος. Υπάρχουν δύο πράγματα. Αμαρτία και μετάνοια. Η αμαρτία είναι τραύμα, η μετάνοια φάρμακο. Όπως ακριβώς, δηλαδή, για το σώμα υπάρχουν τραύματα και φάρμακα, έτσι και για την ψυχή υπάρχουν αμαρτήματα και μετάνοια. Αλλά η αμαρτία περιέχει την ντροπή, ενώ η μετάνοια περιέχει την παρρησία (δηλαδή το θάρρος της έκφρασης, την τόλμη).

Συγκέντρωσε, σε παρακαλώ, όλη την προσοχή σου στα λεγόμενά μου, ώστε να μη συμβή, συγχέοντας τη σειρά τους να χάσεις την ωφέλεια.

Yπάρχει το τραύμα, υπάρχει και το φάρμακο. Yπάρχει η αμαρτία, υπάρχει και η μετάνοια. Tο τραύμα είναι η αμαρτία, το φάρμακο η μετάνοια. Το τραύμα προκαλεί το σάπισμα, ενώ το φάρμακο καθαρίζει το σάπισμα. Η αμαρτία προκαλεί το σάπισμα της ψυχής, την ντροπή, τη χλεύη, ενώ η μετάνοια χαρίζει την παρρησία, την ελευθερία (από την αμαρτία), η μετάνοια καθαρίζει και σβήνει το αμάρτημα με την Εξομολόγηση.

Πρόσεξε τώρα. Mετά την αμαρτία έρχεται η ντροπή, ενώ μετά τη μετάνοια ακολουθεί η παρρησία. Πρόσεξες αυτό που είπα; Aυτή την τάξη των πραγμάτων αντέστρεψε ο σατανάς, και έδωσε στην αμαρτία την παρρησία, και στη μετάνοια και την Εξομολόγηση έδωσε την ντροπή. 

Δηλαδή, πράττει κάποιος την αμαρτία και δεν ντρέπεται, αλλά ντρέπεται όταν πάει να την εξομολογηθή. Αυτή είναι κακουργία του διαβόλου. Όταν κάνει την αμαρτία δεν τον αφήνει ο διάβολος να ντραπή, ώστε να φθάνει και στο σημείο να την κάνει και φανερά. Για τη μετάνοια όμως (και την Εξομολόγηση που την ακολουθεί) τον κάνει να ντρέπεται, διότι γνωρίζει ότι από ντροπή δεν θα μετανοήσει.

Δύο κακά κάνει. Και στην αμαρτία τον σέρνει και από τη μετάνοια τον απομακρύνει. Γιατί ντρέπεσαι λοιπόν τώρα; Όταν έπραττες την αμαρτία δεν ντρεπόσουν, τώρα που παίρνεις το φάρμακο ντρέπεσαι; Tώρα που με τη μετάνοια και την Εξομολόγηση απαλλάσσεσαι από την αμαρτία, τώρα ντρέπεσαι; Τότε όφειλες να ντρέπεσαι, όταν έπραττες την αμαρτία. Όταν γινόσουν αμαρτωλός δεν ντρεπόσουν, τώρα που με μετάνοια και Εξομολόγηση γίνεσαι δίκαιος, ντρέπεσαι; 

Φοβάται την προσευχή 

Δεν θα σφάλη κανείς αν πει ότι η προσευχή είναι αφετηρία κάθε αρετής και δικαιοσύνης, και κανένα από εκείνα που συντελούν στην ευσέβεια, δεν θα μπορέση να εισέλθη σε ψυχή που είναι έρημη από προσευχή και από δέηση. Αλλά σαν πόλη ανοχύρωτη η ψυχή αυτή, εύκολα μπορεί να υποταχθή στους εχθρούς από έλλειψη κάθε εμποδίου. Την ψυχή λοιπόν που δεν είναι οχυρωμένη με προσευχές, εύκολα ο διάβολος την υποτάσσει και με ευχέρεια την γεμίζει με κάθε αμαρτία. 

Στην αρχή βέβαια, όταν δει ψυχή θωρακισμένη με προσευχές, δεν τολμά να την πλησιάση διότι φοβάται την ισχύ και τη δύναμη που παρέχουν οι προσευχές, οι οποίες τρέφουν την ψυχή περισσότερο από όσο η τροφή τρέφει το σώμα. Έπειτα, όσοι προσεύχονται με αφοσίωση, δεν ανέχονται να υποστούν τίποτε ανάξιο της προσευχής, και επειδή ντρέπονται τον Θεό, με τον Οποίο μόλις επικοινώνησαν, αποκρούουν αμέσως κάθε δόλο του πονηρού. 
Και αυτό διότι σκέπτονται πόσο κακό είναι, ένας που μόλις πριν από λίγο μίλησε στο Θεό και Τον παρακάλεσε να του χαρίζει σωφροσύνη και αγιότητα, να μεταπέση αμέσως στο διάβολο και να δεχθή στην ψυχή του τις αισχρές ηδονές, και να επιτρέψη στον πειρασμό να μπει στη διάνοιά του, την οποία πριν από λίγο επισκέφθηκε ο Θεός, και να επιτρέψη στους δαίμονες να εισχωρήσουν σε ψυχή, για την οποία η Χάρη του Αγίου Πνεύματος επέδειξε μεγάλη φιλανθρωπία και πρόνοια. 

Μέρος Β’ : Η Μαγεία 
Ο παραλογισμός των μαντειών και της μαγείας 

«Να γνωρίζη ο καθένας να χρησιμοποιή το σώμα του με αγιασμό και τιμή, και όχι για διάφορα πάθη (αμαρτίες) όπως κάνουν τα λοιπά έθνη που δεν γνωρίζουν το Θεό» (Α' Θεσσαλον. 4,4-5). 

Αυτά τα λόγια κεντρίζουν συνήθως προ πάντων εκείνους, που είναι πεσμένοι σε πάρα πολύ μεγάλη αδιαφορία. Εάν όμως, οι Ιουδαίοι κατηγορούνταν γι’αυτά, ποια συγχώρηση θα μπορούμε να πετύχουμε εμείς, ποια απολογία, εμείς που ύστερα από τόσο μεγάλη Χάρη που δεχθήκαμε, καταντάμε στην ίδια πνευματική φτώχεια με εκείνους; 
Διότι πολλοί και σήμερα χρησιμοποιούν αυτό το νόσημα και καταστρέφουν τη ζωή τους. Αφού παραδόθηκαν στον παραλογισμό των μαντειών, εκτός από το ότι έρχονται σε σύγκρουση με τον Θεό, αποκομίζουν σαν αμοιβή περιττές λύπες και απομακρύνονται από τους αγώνες για την αρετή. 

Διότι ο διάβολος με όλα αυτά, έχει πείσει τους πιο ανόητους ότι δεν εξαρτώνται από αυτούς τα έργα της αρετής και της κακίας, και ότι δεν έχουν τιμηθεί από τον Θεό με την ελευθερία της προαίρεσης. Και επιδιώκει με αυτά να επιτύχη δύο πράγματα, που είναι τα πιο φοβερά: Και να καταργήση τους κόπους τους για την αρετή, και να αφαιρέση από αυτούς το πολύ μεγάλο δώρο της ελευθερίας (κάνοντάς τους δούλους της αμαρτίας).

Αυτή τη φοβερή αρρώστεια την εισήγαγε στον άνθρωπο, άλλοτε με μαγείες, άλλοτε με σύμβολα, άλλοτε με διακρίσεις ημερών, άλλοτε με την πονηρή διδασκαλία της μοίρας, άλλοτε πάλι με άλλα πολλά μέσα, κάνοντας τα πάντα άνω κάτω. 
Προτιμότερος ο θάνατος από την δαιμονική θεραπεία .

Γι’αυτό και καλούμαστε και είμαστε Χριστιανοί, για να κάνουμε υπακοή στο Χριστό και όχι για να τρέχουμε στους εχθρούς Του. Αν πάλι, κάποιος προβάλλει ορισμένες θεραπείες και σου λέει, ότι οι μάγοι (και γενικότερα οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τις μεθόδους του διαβόλου) υπόσχονται ότι θεραπεύουν και γι’αυτό τρέχω προς αυτούς, αποκάλυψέ του τις μαγγανείες τους, τα μαγικά τους λόγια, τα φυλακτήρια και τις μαγείες τους. Διότι δεν φαίνονται να θεραπεύουν με κανένα άλλον τρόπο, αλλ’ούτε βέβαια και θεραπεύουν στην πραγματικότητα. Αυτό δεν γίνεται. 

Εγώ όμως, φθάνω και σε μία άλλη υπερβολή και λέγω και αυτό, ότι, κι αν ακόμη θεραπεύουν πραγματικά, καλύτερα είναι να πεθάνω παρά να τρέξω στους εχθρούς του Θεού και έτσι να θεραπευθώ. Διότι ποιο το όφελος της σωματικής θεραπείας, όταν χαθή η ψυχή; Ποιο το κέρδος το να πετύχουμε στην εδώ ζωή κάποια ανακούφιση, τη στιγμή που πρόκειται να παραπεμφθούμε στο αθάνατο πυρ; 

Γνώρισμα εκείνου που αγαπά, είναι να μην εγκαταλείπη εκείνον που αγαπά, κι αν ακόμη αυτοί που προσπαθούν να τον απομακρύνουν από κοντά του, ανασταίνουν νεκρούς. Και αν αυτά ο Κύριος τα έλεγε στους Ιουδαίους, πολύ περισσότερο τα λέει σε μας, που μας οδήγησε σε μία ανώτερη φιλοσοφία, που μας άνοιξε τη θύρα της αναστάσεως, και μας προτρέπει να μην ασχολούμαστε με τα παρόντα, αλλά να έχουμε όλες τις ελπίδες μας στραμμένες προς την μέλλουσα ζωή. 

«Ο διάβολος είναι ανθρωποκτόνος» λέγει ο Χριστός 

Κάποιοι κομπάζουν και λέγουν ότι οι δαίμονες θεραπεύουν. Για να μάθης όμως ότι αυτό δεν είναι αληθινό, άκουσε τι λέει ο Χριστός για το διάβολο: «Ο διάβολος ήταν από την αρχή ανθρωποκτόνος» (Ιω. 8,44). Ο Θεός λέγει ότι είναι ανθρωποκτόνος, κι εσύ τρέχεις προς αυτόν σαν σε γιατρό; Και ποια δικαιολογία θα έχεις να πεις, πες μου, ως κατηγορούμενος, θεωρώντας πιο αξιόπιστες τις μαγείες από την απόφαση του Χριστού;

Διότι όταν ο Θεός λέγει ότι ο διάβολος είναι ανθρωποκτόνος, και όταν κάποιοι, αντίθετα με την Θεία Απόφαση, λένε ότι μπορεί να θεραπεύσει νοσήματα, εάν εσύ παραδέχεσαι τις μαγγανείες τους και τα μαγικά τους λόγια, με αυτά που κάνεις δεν δείχνεις τίποτε άλλο παρά το ότι θεωρείς αυτούς πιο αξιόπιστους από τον Θεό, έστω κι αν δεν το λες με τα λόγια.
Κι αφού ο διάβολος είναι ανθρωποκτόνος, είναι φανερό ότι και οι δαίμονες που τον υπηρετούν είναι ανθρωποκτόνοι. Και αυτό σου το δίδαξε ο Χριστός με τα ίδια Του τα έργα. Όταν δηλαδή, επέτρεψε στους δαίμονες να εισέλθουν στο κοπάδι των χοίρων, αυτοί έριξαν όλο εκείνο το κοπάδι στο γκρεμό (Ματθ. 8,28-34), για να μάθης ότι και στους ανθρώπους τα ίδια θα μπορούσαν να κάνουν, αν τους το επέτρεπε ο Θεός. Αλλά Εκείνος είναι που τους συγκρατούσε και τους εμπόδιζε και δεν τους άφηνε να κάνουν κάτι τέτοιο. Και αυτό το έδειξαν με την εξουσία που έλαβαν κατά των χοίρων. Διότι αν δεν λυπήθηκαν τους χοίρους, πολύ περισσότερο δεν θα απέφευγαν να το κάνουν σε εμάς, ως ανθρωποκτόνοι που είναι. 

Πώς η ζημιά γίνεται κέρδος 

Σε λύπησε ο διάβολος όταν σου αφαίρεσε τα χρήματα; Λύπησέ τον και συ, μην του δώσης ευχαρίστηση. Αν έλθης σε μάντεις, ευχαρίστησες το διάβολο. Αν όμως ευχαριστήσης το Θεό, έδωσες στο διάβολο το θανάσιμο κτύπημα. Και πρόσεχε τι γίνεται. Ούτε τα χρήματα θα βρης, αν έλθης στους μάντεις, διότι δεν είναι στο χέρι εκείνων να γνωρίζουν (αλλά κάποιες φορές μπορεί να πουν ότι εκεί θα τα βρεις και να είναι αλήθεια, διότι θα έχουν δεχθεί πληροφορία από τους δαίμονες). 

Και την ψυχή σου ακόμη χάνεις (όταν πηγαίνεις σε μάντεις) και από τους αδελφούς σου θα χλευασθής, και πάλι αυτά (τα χρήματα που μπορεί να βρεις) κακώς θα τα χάσης. Διότι ο διάβολος, γνωρίζοντας ότι δεν υποφέρεις τη ζημιά, αλλά για τα χρήματα αρνείσαι και το Θεό σου, σου φανερώνει τα χαμένα χρήματα για να μπορέσει, και πάλι, να σε εξαπατήση και να σε απομακρύνη από το Θεό. 

Και αν ακόμη συμβή να πουν κάτι σωστό οι μάντεις, μη θαυμάζετε. Ασώματος είναι ο διάβολος. Αυτός οπλίζει τους ληστές αυτούς, διότι αυτά δεν γίνονται χωρίς το διάβολο. Εάν, λοιπόν, οπλίζη αυτούς, γνωρίζει και πού συγκεντρώνονται τα χρήματα. Δεν αγνοεί τους υπηρέτες του. Δεν είναι όμως αυτό παράξενο. 

Αν δει ότι στεναχωριέσαι με τη ζημιά, προσθέτει κι άλλη. Αν δει ότι δεν της δίνεις σημασία και ότι την περιφρονείς, θα σταματήσει να σε πειράζει με τον τρόπο αυτό. 
Εκείνος που γνωρίζει τα πράγματα και τους κινδύνους στη ζωή, όταν δει ότι αναμένεται τρικυμία (ότι έρχονται δοκιμασίες και πειρασμοί), και ότι τα πνευματικά όντα της πονηρίας (οι δαίμονες) θέλουν να προκαλέσουν ναυάγιο, λαμβάνει τα μέτρα του κατά τρόπο Θεάρεστο. 
Έγινε κλοπή; Εσύ κάνε ελεημοσύνη για να ελαφρύνεις το πλοίο. Άρπαξαν οι ληστές; Εσύ δώσε τα περιττά στον Χριστό (δηλαδή στους φτωχούς, αφού όποιος δίνει στους φτωχούς δίνει στον Ίδιο τον Χριστό). Έτσι θα παρηγορήσης και τη φτώχεια εκείνων που δεν έχουν. Ελάφρυνε το πλοίο, μην κρατάς τα περιττά χρήματα για να μην πλημμυρίσει το πλοίο. 

Μηχανές του διαβόλου που θανατώνουν την ψυχή 

Άνδρες και γυναίκες, να αποφεύγετε γενικά τις μαντείες και τις προλήψεις. Διότι όλα αυτά είναι ανοησίες των ειδωλολατρών και εκείνων που είναι προσκολλημένοι στην πλάνη. Το να εξετάζουν, δηλαδή, τη φωνή του κόρακα και το θόρυβο του ποντικιού, το τρίξιμο του δοκαριού, αλλά και το να δέχονται με ευχαρίστηση να συναντούν ανήθικους ανθρώπους, και να αποφεύγουν εκείνους που ζουν ενάρετα και με ευλάβεια, ως αιτία χιλιάδων κακών.
Πρόσεχε πόσα είναι τα τεχνάσματα του διαβόλου. Δεν θέλει να είμαστε μόνο γυμνοί από την αρετή και να έχουμε το νου μας στην κακία, αλλά μας κάνει να μισούμε και εκείνους που ζουν ενάρετη ζωή. Και επίσης, δεν θέλει μόνο να κάνουμε τα κακά, αλλά σπεύδει και φροντίζει να μας εξοικειώση με αυτά, προετοιμάζοντάς μας να τα επιχειρούμε με ευχαρίστηση.

Αυτά μη νομίζετε ότι είναι μικρά ή τυχαία, αλλά αρκετά για να καταποντίσουν μία ψυχή και να την οδηγήσουν στο βάθος της κολάσεως.

«Είμαι η ψυχή του τάδε» 

Θέλω να βγάλω μία κακή ασθένεια από την ψυχή σας. Διότι πολλοί αφελείς, νομίζουν ότι οι ψυχές αυτών που πεθαίνουν με βίαιο θάνατο, γίνονται δαίμονες.
Δεν είναι δυνατόν αυτό. Διότι δεν γίνονται δαίμονες οι ψυχές αυτών που υπέστησαν βίαιο θάνατο, αλλά οι ψυχές αυτών που ζουν στις αμαρτίες. Και αυτό γίνεται όχι επειδή μεταβάλλεται η ουσία τους, αλλά επειδή η διάθεσή τους είναι όμοια με την κακία των δαιμόνων.

Όμως, για ποιο λόγο ο διάβολος εισήγαγε το πονηρό αυτό δόγμα; Διότι ήθελε να υποσκάψη τη δόξα των μαρτύρων. Διότι επειδή εκείνοι υπέστησαν βίαιο θάνατο, θέλοντας να διαδώση κακή φήμη εναντίον τους, έκανε αυτό το πονηρό δόγμα. Αυτό βέβαια δεν το πέτυχε, διότι οι μάρτυρες διατηρούν πάντα με τη Χάρη του Θεού τη λαμπρότητά τους.
Επινόησε όμως κάτι άλλο πιο φοβερό από αυτό. Έπεισε με τις ιδέες του αυτές τους μάγους που τον υπηρετούν, να φονεύουν (σε σατανιστικές τελετές) τα σώματα πολλών απερίσκεπτων νέων, με την ελπίδα ότι οι νέοι αυτοί θα γίνουν δαίμονες, για να εξυπηρετούν και πάλι τους μάγους στις σκοτεινές τους υποθέσεις. Αλλά δεν είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο.

Θα πει κάποιος: Τι έχεις να πεις, όταν λένε οι δαίμονες (σ’αυτούς π.χ. που επιχειρούν να καλέσουν πνεύματα με δαιμονικό τρόπο) ότι «είμαι η ψυχή του τάδε»; Γι’αυτό ακριβώς δεν το πιστεύω, επειδή ξέρω ότι το λένε οι δαίμονες για να εξαπατούν εκείνους που ακούνε αυτά. Γι’αυτό και ο Παύλος, ακόμα και όταν κάποτε οι δαίμονες είπαν την αλήθεια, τους αποστόμωσε, για να μην πάρουν αφορμή και αναμείξουν τα αληθινά με τα ψεύτικα και γίνουν αξιόπιστοι. 

Επειδή πολλοί από τους απλούς ανθρώπους, δεν γνωρίζουν πάντοτε να διακρίνουν αν είναι αληθινά ή ψεύτικα αυτά που λέγονται από τους δαίμονες, ο Παύλος τούς απέκλεισε μια για πάντα από το να γίνουν πιστευτοί. 

Έτσι έκανε και ο Χριστός. Όταν Του είπε το δαιμόνιο «ξέρω ποιος είσαι» (Μάρκ. 1,24), το επετίμησε με πολλή αυστηρότητα, διδάσκοντας έτσι πως δεν πρέπει να υπακούς στους δαίμονες ουδέποτε, έστω κι αν λένε κάτι το σωστό. Διότι τα ορθά και σωτήρια δόγματα μπορεί να τα μάθη κάποιος, όχι από τους δαίμονες, αλλά από το Ευαγγέλιο. 
Από εμάς εξαρτάται το να υπακούμε και το να μην υπακούμε στις συμβουλές του διαβόλου και δεν μας αναγκάζει καθόλου αυτός, διότι δεν βρισκόμαστε κάτω από την τυραννική του εξουσία παρά μόνο αν υποταχθούμε με τη θέλησή μας.

Υπό Βενεδίκτου Ιερομονάχου Αγιορείτου  
Έκδοσις: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου  Νέα Σκήτη Αγίου Όρους (2010)  
Έκδοσις 14η  
Αποσπάσματα  
Κείμενο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου από το οπισθόφυλλο του βιβλίου 

πηγη: http://hristospanagia3.blogspot.gr