Τρίτη 4 Απριλίου 2023

Η Υπερηφάνεια. «Ει πάντες σκανδαλισθήσονται εν σοί, εγώ ουδέποτε σκανδαλισθήσομαι» (Ματθ.26,33). Μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη.


Κ.Σ.

« …Ο Χριστός λέγει° «Πάντες υμείς σκανδαλισθήσεσθε εν εμοί εν τη νυκτί ταύτη° γέγραπται γάρ, πατάξω τον ποιμένα και διασκορπισθήσονται τα πρόβατα της ποίμνης° μετά δε το εγερθήναι με προάξω υμάς εις την Γαλιλαίαν» (Ματθ. 26, 31 -32).

Ο Χριστός προβλέπει φοβεράν δοκιμασίαν της πίστεως των μαθητών. Οι μαθηταί έχοντες εσφαλμένας ιδέας περί της αποστολής του Ιησού εν τω κόσμω, δεν ηδύναντο να εννοήσουν τον Χριστόν εν τη εσχάτη ταπεινώσει του Σταυρού.

Τα σεπτά Του Πάθη θα εγίνοντο προσωρινώς σκάνδαλον, πρόσκομμα, εις το οποίον θα προσέκρουον και θα έπιπτον. Θα έπρεπε να έλθη η Πεντηκοστή δια να ίδουν υπό το φως του Αγίου Πνεύματος, οποία πηγή λυτρώσεως δι’ αυτούς και τον κόσμον όλον ήσαν τα Πάθη του Σωτήρος Χριστού.

«Πάντες υμείς σκανδαλισθήσεσθε εν εμοί». Γενικός θα ήτο ο σκανδαλισμός.  Ουδείς θα έμενεν εκτός της φοβεράς δοκιμασίας. …

   «ΕΓΩ ουδέποτε».  Οι μαθηταί ακούουν την περί αυτών προφητείαν, αλλά δεν φαίνεται ν’ ανησυχούν. Να εγκαταλείψουν τον Διδάσκαλον, να διασκορπισθούν ως πρόβατα τήδε κάκείσε; Δεν ηδύναντο να το φαντασθούν. Άλλα περί του Διδασκάλου και περί εαυτών εφαντάζοντο, και εις τα φοβερά αυτά λόγια του δεν δίδουν την πρέπουσαν σημασίαν. 

Ο Πέτρος μάλιστα, τολμηρότερος και εκφραστικώτερος όλων, λαμβάνει τον λόγον και λέγει λόγια γεμάτα από υπερηφάνειαν. Ακούσατε πώς ομιλεί° «Εί πάντες σκανδαλισθήσονται εν σοί, εγώ ουδέποτε σκανδαλισθήσομαι».  Όλοι, λέγει, όλοι, Κύριε, ημπορεί να σκανδαλισθούν, όλοι ημπορεί να δειλιάσουν, όλοι ημπορεί να πέσουν, αλλ’ εγώ θα μείνω όρθιος και θα σε ακολουθώ οπουδήποτε και εάν υπάγης. Δεν σε εγκαταλείπω …Ωμίλει η θερμή του καρδία, το ζωηρόν αίσθημα μιας μεγάλης αγάπης προς τον Χριστόν. Ωμίλει ειλικρινώς, ειλικρινέστατα. Εθεώρει τον εαυτόν του βράχον ακλόνητον. Ηγνόει  όμως δυστυχώς τον εαυτόν του.

Ο Χριστός εις τα πλήρη αυτοπεποιθήσεως και υπερηφάνειας λόγια του κορυφαίου των Αποστόλων θα ηδύνατο να δώση απάντησιν, η οποία θ’ απεκάλυπτεν όλον το βάθος της ανθρώπινης καρδιάς, της τόσον απατηλής. … Θα έβλεπεν ο Πέτρος την ψυχικήν του κατάστασιν και θα έφριττεν. … Αλλ’ ο καρδιογνώστης Κύριος δεν επιθυμεί ούτω πως να μεταχειρισθή τον Πέτρον. Μόνον δι’ ηπίας γλώσσης, νέαν προφητείαν εκφέρων, λέγει εις τον Πέτρον° «Τήν ψυχήν σου υπέρ εμού θήσεις; Αμήν λέγω σοι ότι εν ταύτη τη νυκτί πριν αλέκτορα φωνήσαι τρίς απαρνήση με». Αλλ’ ο Πέτρος επιμένει λέγων° «Κάν δέη με σύν σοί αποθανείν, ου μή σε απαρνήσομαι». Είνε ως να λέγη° Κύριε, μή μου ομιλείς περί αρνήσεως. Εγώ να σε αρνηθώ; Είμαι έτοιμος και την ζωήν μου να θυσιάσω χάριν της αγάπης σου.

Και το φρόνημα αυτό είχον όλοι οι μαθηταί την νύκτα εκείνην. Και τα ίδια περίπου λόγια είπον εις τον Διδάσκαλόν των, καθώς σημειοί ο ευαγγελιστής Ματθαίος ( 26, 35). Αλλά το υπερήφανον φρόνημα του Πέτρου υπερείχεν όλων.   


Τρεις απόψεις της υπερηφανείας του Πέτρου: Η υπερηφάνεια του Πέτρου! Εις τί αυτή συνίσταται; … Τα ήκουσεν όλα ο Πέτρος. Τί έπρεπε να αισθανθή; Ανησυχίαν καί φόβον. … Θα έπρεπε να πέση εις τα γόνατα και να παρακαλέση τον Κύριον. Κύριε! βοήθησον ημίν. Μή μάς αφήνεις να υποστώμεν μίαν τοιαύτην πνευματικήν συμφοράν. Αλλ’ ο Πέτρος όχι μόνον δεν ανησυχεί, όχι μόνον δεν φοβείται, όχι μόνον δεν πίπτει εις θερμήν δέησιν, ίνα αποτραπή η ανυπολόγιστος συμφορά, αλλά χωρίς να συναισθάνεται την θέσιν του αντιλέγει και θέλει να διαψεύση τον λόγον του Κυρίου. Και είνε μικρόν έγκλημα ο άνθρωπος, ο ουτιδανός, ν’ αντιλέγη εις τον Κύριον, και εκεί όπου λέγει ο Κύριος όχι, αυτός να λέγη ναι, και εκεί όπου ο Κύριος λέγει ναι, αυτός να λέγη όχι; Άνθρωπε, υποτάγηθι τω Κυρίω! Υπόταξον τον ανθρώπινον λόγον εις τον Λόγον του Θεού.

Αντιλέγει τω Θεώ ο Πέτρος. Το έν σημείον. Υψώνει τον εαυτόν του υπεράνω όλων των άλλων μαθητών, τους οποίους βλέπει πολύ κατώτερον εαυτού ισταμένους. Και είνε αυτό το δεύτερον έγκλημά του. Αυτοί, κατά την κρίσιν του, ολίγον ηγάπων τον Κύριον, και με τον σφοδρόν του διωγμού άνεμον ως δένδρα μικρά και ασθενή θα εξερριζώνοντο…, ενώ αυτός, ως δρυς πελωρία, θα ίστατο όρθιος, διαλαλών την ακλόνητον πίστιν του εις τον Χριστόν ( …θα ίδωμεν πού κατέπεσεν η υπερήφανος αύτη δρυς). Και είνε μικρόν αμάρτημα να εξαίρη τις τον εαυτόν του υπεράνω όλων και να νομίζη, ότι δεν υπάρχει άλλος πλέον σταθερός εν τη πίστει και τη αρετή και να υποτιμά τους άλλους εν Χριστώ αδελφούς και να φρονή περί αυτών, ότι ευρίσκονται εις πολύ υποδεεστέραν πνευματικήν θέσιν απ’ αυτόν; Άνθρωπε, ταπεινώσου! Οσηνδήποτε αρετήν και πίστιν και εάν έχης, υπάρχουν εν τω κόσμω ψυχαί, αι οποίαι υπερέχουν κατά πολύ της ιδικής σου πίστεως και αγάπης. Σύ τούς αγνοείς. Τούς γνωρίζει όμως ο Θεός. Κλίνον το γόνυ της καρδίας και ειπέ° Κύριε! Εγώ είμαι ο έσχατος όλων.

Αντιλέγει ο Πέτρος. Αυθαδιάζει εις τον Θεόν, το έν. Υποτιμά τους άλλους ανθρώπους, το δεύτερον. Το δε τρίτον συστατικόν της υπερηφάνειας είνε, ότι «το παν εαυτώ ανέθηκε». Θα έπρεπε να είπη ο Πέτρος° «Κύριε ! Βλέπω, ότι μετ’ ολίγον θα εισέλθωμεν εις πειρασμόν πρωτοφανή. Διαισθάνομαι την αδυναμίαν μου. Αλλά σύ, όστις άλλοτε εις την φοβεράν τρικυμίαν της λίμνης Γεννησαρέτ όπου εκινδύνευσα έσπευσες εις βοήθειάν μου, με έπιασες από το χέρι και με έσωσες εκ της αβύσσου που ήτο έτοιμος να με καταπίη, ούτω και τώρα εις την νέαν αυτήν ασυγκρίτως φοβερωτέραν τρικυμίαν, εις την οποίαν το ημέτερον σκάφος εισέρχεται, ελθέ εις βοήθειαν μου. Εν μέσω της νυκτός, εν μέσω παφλαζόντων κυμάτων, εγώ θα κράξω και πάλιν° Κύριε, σώσόν με! Σώσον με εκ βεβαίου ψυχικού ναυαγίου, προς το οποίον φέρομαι. Και είμαι βέβαιος, ότι και πάλιν θα σπεύσης εις την βοήθειάν μου σύ ο Δυνατός. Το παν εις σέ αναθέτω». Έτσι ωμίλησεν ο Πέτρος; 

 Όχι. Αλλά με γλώσσαν μεγαλορρήμονα είπεν, ότι, ο,τιδήποτε και αν συνέβαινεν, αυτός θα παρέμενεν ακλόνητος πλησίον του Χριστού. Θα παρέμενε με τας ιδικάς του και μόνον δυνάμεις.

Ιδού όπου εφθάσαμεν εις την ρίζαν του αμαρτήματος του Πέτρου° η δε ρίζα είνε η αυτοπεποίθησίς του. Ο Πέτρος επίστευεν εις εαυτόν. Επίστευεν, ότι πνευματικώς είνε ισχυρός. Τόσον ισχυρός, ώστε κανείς πειρασμός, και ο σφοδρότερος ακόμη, δεν θα ήτο δυνατόν να τον κλονίση από την αγάπην του Ιησού. Είχεν ο Πέτρος επιπολαίαν γνώσιν του εαυτού του. Επειδή η ιδιοσυγκρασία του ήτο ιδιοσυγκρασία θερμού ανθρώπου, όστις ευκόλως εξάπτεται και εκδηλώ- νεται και δημιουργεί την εντύπωσιν ενός σταθερού χαρακτήρος, ο Πέτρος τα αισθήματα της καρδίας του, η οποία εκόχλαζεν όντως από μίαν ειλικρινή αγάπην προς τον Χριστόν, εξελάμβανε και ως γεγονότα της βουλήσεώς του και υπερ- ηφανεύετο και εκαυχάτο. Αλλά πόσον επλανάτο! Διότι η οδός, η οποία εκ των αισθημάτων οδηγεί εις την πράξιν, εις τα έργα της βουλήσεως, είνε μακρά, πλήρης εμποδίων, επίπονος και κινδυνώδης. Ό,τι ο νους βλέπει ως ορθόν, ό,τι η καρδία αισθάνεται ότι ανταποκρίνεται εις την ανωτέραν μοίραν του ανθρώπου, δεν το πράττει πάντοτε ο άνθρωπος. Η ιδέα της αρετής και της πίστεως, η ιδέα του υψηλού καθήκοντος ηλεκτρίζει τον άνθρωπον, αλλ’ εις την ώραν της εκτελέσεως του καθήκοντος ολίγους, ελαχίστους βλέπει τις εκείνους, οι οποίοι τα αισθήματα μετατρέπουν εις έργα.

Η ταπείνωσις στερεόν βάθρον: Υπάρχουν και σήμερον χριστιανοί, οι οποίοι, όταν τίμιος εργάτης του Ευαγγελίου ρίψη το σύνθημα μιας ηρωικής εξορμήσεως δι’ επιτέλεσιν έργου χριστιανικού, σπεύδουν και δηλώνουν συμμετοχήν και υπόσχονται πάσαν συνδρομήν. Οι χριστιανοί αυτοί, όταν το έργον προχωρή και η κοινωνία επικροτή και έπαινοι ακούωνται, αυτοί ως πρωτεργάται υπερηφανεύονται και καυχώνται, και ο ιεροκήρυξ ενθουσιάζεται και αυτός, και νομίζει, ότι το έργον έχει θεμέλια γερά και ακλόνητα. Αλλά δυστυχώς αι εκδηλώσεις των χριστιανών αυτών είνε μόνον αισθήματα και ενθουσιασμοί και λόγια. Διότι μόλις παρουσιασθή δύσκολος τις περίστασις εις το έργον, μόλις εχθροί της χριστιανικής κινήσεως αρχίζουν να βάλλουν με καταιγιστικά πυρά, και ακούεται κίνδυνος, και σταυρός διαγράφεται εις το βάθος του ορίζοντος, τότε, τίμιε εργάτα του Ευαγγελίου, θα ίδης εκείνους, οι οποίοι υπόσχονται ότι θα μείνουν μέχρι τέλους μαζί σου, να σκανδαλίζωνται και να φεύγουν, και ούτε ένα χαιρετισμόν να μην αφήνουν. Πού οι λόγοι των; Πού αι υποσχέσεις των; Πού αι λαμπραί εντυπώσεις των; Πού τα άφθονα δάκρυα που έχυνον κατά την ώραν του κηρύγματος;  Όλα έσβησαν.

Και αίτια του θλιβερού τούτου φαινομένου; Είνε η έλλειψις θεμελίου! Είνε η επιπολαία γνώσις, η άγνοια του εαυτού μας, η οποία δημιουργεί κούφους, υπερηφάνους και οιηματίας χριστιανούς. Μόνον με χριστιανούς, οι οποίοι έχουν βαθείαν ταπείνωσιν — απιστίαν εις τον εαυτόν των και πίστιν εις τον Χριστόν —, τίθενται στερεά βάθρα ιεραποστολικών κινήσεων και μεγάλων χριστιανικών έργων. Το πολύτιμον μάθημα μάς το δίδει ο Πέτρος. Ο Πέτρος εστηρίχθη εις τον εαυτόν του και μόνον, και έπεσε πτώσιν μεγάλην. Διά της πτώσεώς του όμως εκείνης εδιδάχθη το μέγα της ταπεινοφροσύνης δίδαγμα, όπερ δεν έπαυσε κατόπιν να διδάσκη εις τους χριστιανούς, και διά της πρώτης Επιστολής του παρέδωκεν ως αιώνιον δίδαγμα δι’ ολόκληρον την χριστιανοσύνην° «Πάντες αλλήλοις υποτασσόμενοι την ταπεινοφροσύνην εγκομβώσασθε° ότι ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν» (Α' Πέτρου 5, 5).»

(Κείμενο και 2η, 3η εικ. από το βιβλίο «Ακολούθει Μοι», επισκόπου Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Μητροπολίτου Φλωρίνης, εκδ. Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Αδελφότητος «Ο Σταυρός», γ’ εκδ.1989).

Κ.Σ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου