Πνευματικές συμβουλές από τον γέροντα Ιωάννη Κρεστιάνκιν της Μονής των Σπηλαίων του Πσκώφ. «Ποιοί γέροντες; Εμείς στην καλύτερη περίπτωση είμαστε έμπειρα γερόντια» ( γ. Ιωάννης Κρεστιάνκιν).

Κ.Σ.

Ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Κρεστιάνκιν, της Μονής των Σπηλαίων του Πσκώφ γεννήθηκε στη Ρωσία το 1910 και από νωρίς εισήλθε στις τάξεις του κλήρου. Το 1950 συνελήφθη από τις σοβιετικές αρχές και καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια εγκλεισμού σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο π. Ιωάννης ποτέ δεν υπαγόρευε και δεν επέβαλε την θέλησή του. Εκτιμούσε την ανθρώπινη ελευθερία και την αντιμετώπιζε με ιδιαίτερη ευλάβεια. Ο γέροντας ήταν έτοιμος να προτρέψει, να νουθετήσει, ακόμα και να ικετεύσει για την εκπλήρωση αυτού, που ήξερε ότι είναι απαραίτητο γι’ αυτόν που είχε απέναντί του. Αλλά εάν κάποιος επέμενε πεισματικά στη δική του γνώμη, ο γέροντας συνήθως αναστέναζε και έλεγε: «Λοιπόν, δοκιμάστε. Κάντε ό,τι νομίζετε…».

Ο π. Ιωάννης κοιμήθηκε, στις 5-2-2006, σε ηλικία 96 ετών. Η Ιερά Μονή των Σπηλαίων του Πσκώφ είναι ένα από τα δύο μοναστήρια που παρέμειναν ανοιχτά κατά τη διάρκεια του σοβιετικού καθεστώτος (από το κεφάλαιο Αντί προλόγου του βιβλίου ‘’Δεν είναι ο Αντίχριστος που θα μας καταστρέψει’’, εκδ. Εν πλω, 2014).  

Στο προαναφερόμενο βιβλίο περιλαμβάνονται επιστολές του γέροντα, απαντητικές επιστολών πνευματικών του παιδιών (κληρικών και λαϊκών). Ο π. Ιωάννης, που δεν ήθελε να τον αποκαλούν γέροντα ή κάτι παρόμοιο, με πραότητα και βαθιά ταπείνωση απαντά σε πνευματικά ζητήματα, τα οποία είτε είχαν θέσει τα πνευματικά του παιδιά είτε ο ίδιος διέκρινε ότι θα ήταν πνευματικά χρήσιμο, κατά περίπτωση, να επισημάνει.   

Ο γέροντας απευθύνει τις παρακάτω επιστολές στο πνευματικό του παιδί ‘’Β…’’  και τις ξεκινά γράφοντας, όπως το συνήθιζε, με το ‘’Αγαπητέ εν Κυρίω’’. Ο γέροντας μιλά για την μετάνοια, την ακλόνητη πίστη και εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού, για τον μακρύ και επίπονο αγώνα της πνευματικής ωρίμανσης, για την ταπείνωση, την αυτογνωσία και την ταπεινοφροσύνη. 

«Αγαπητέ εν Κυρίω Β.!

Πρώτος μπήκε στον παράδεισο ο σώφρων ληστής. Του χρειάστηκε ελάχιστος χρόνος για μετάνοια, απλώς μία επιθανάτια κραυγή: «Μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη βασιλεία Σου».

Όμως το βάθος της μετανοίας του εμείς δεν μπορούμε να το μετρήσουμε: διέσχισε τους ουρανούς μέχρι τις πύλες του παραδείσου κι έγινε σκάλα για τον ληστή προς τη Βασιλεία των Ουρανών! Από τα βάθη του άδη, στον παράδεισο.

Ξέρουμε και τον βίο της αγίας Μαρίας της Αιγύπτιας. Δεκαεπτά χρόνια άκρως αμαρτωλής ζωής τής απαγόρευαν την είσοδο ακόμη και στον ναό.

Όμως η δύναμη της μετανοίας, της έδωσε τη δυνατότητα να αγγίξει το ζωοποιό ξύλο του σταυρού, και τα σαράντα οκτώ έτη κόπων μιας μετανοημένης ζωής την έκαναν αγία. …

Η οδός προς το Βήμα μπορεί να ανοίξει μόνο με τη βαθιά συνείδηση της πτώσεώς σας και με ζωή μετανοίας.

Πότε; Αυτό ο Κύριος θα το αναγγείλει.

Πάντως, μάλλον ακόμη δεν έχετε λάβει πιστοποίηση πλήρους συγχωρήσεως. Λοιπόν, ζήστε βάσει αυτού. …Θα προσευχόμαστε για σας, μην υποχωρείτε». 

                                     «Αγαπητέ εν Κυρίω Β.!.

Εκείνη την όχι, τόσο μακρινή εποχή, που ο νους και η καρδιά σας δεν είχαν έρθει ακόμη σε επαφή με την αλήθεια του Θεού, η αντίδρασή σας προς το περιβάλλον ήταν η αλήθεια της ζωής σας. Και δεν ενεργήσατε αντίθετα με τη συνείδησή σας.

Τέτοιες μέθοδοι είναι τελείως διαφορετική υπόθεση για τον πιστό άνθρωπο, είναι ψεύτισμα της πίστης του.

Η πρόνοια του Θεού είναι πάντα σωστή. Εάν Αυτός επιτρέπει για μας να πιούμε την πίκρα της σύγχρονης ζωής, τότε αυτό, με αναμφισβήτητη εμπιστοσύνη στον Θεό, είναι ο μοναδικός σωτήριος δρόμος για μας. Γιατί τι σημαίνουν οι λόγοι των αγίων Πατέρων: «οι έσχατοι έσονται μείζονες των πρώτων»;

Δηλαδή τάχα, οι τελευταίοι, οι αδύναμοι πνευματικά και σωματικά, οι ελάχιστοι στον νου και την καρδιά, θα ξεπεράσουν ξαφνικά, στα μάτια του Θεού, όσους κόπιασαν στον αγρό του Θεού, προς σωτηρία τους από τη βρεφική τους ηλικία; Κι όμως, αυτή είναι η φωνή του Θεού, που μας δίνεται μέσω των αγίων.

Αυτή τη φοβερή εποχή, που ο κόσμος φτωχαίνει από πνεύμα Ορθοδοξίας, το να διαφυλάξουμε την πίστη και την εμπιστοσύνη προς τον Θεό, να μην κλονιστούμε, να μη γογγύσουμε, να διαφυλάξουμε την αγάπη προς τους πλανεμένους και τον οίκτο προς τους εχθρούς, αυτό είναι η οδός της αλήθειας του Θεού, αυτό σημαίνει να καλλιεργούμε τη σωτηρία μας.

Αυτά είναι όλα.

Ο Θεός να σας δώσει σοφία και δυνάμεις να είστε στην πίστη σας τόσο συνεπής και αληθής, όσο ασυμβίβαστος ήσασταν στη διαμαρτυρία σας. Αυτό σε σας από μένα, τον ελάχιστο αμαθή. …

Διαφυλάξτε τον Κύριο μέσα στην καρδιά, στη ζωή σας, κι Αυτός θα σας διαφυλάξει για την αιωνιότητα.

Υ.Γ. Να μετανοήσετε πρέπει οπωσδήποτε, αφού ζούσατε χωρίς Θεό. Η αντίστασή σας δεν έφερε στον κόσμο την αλήθεια του Θεού, αλλά μόνο δημοκρατία».

«Αγαπητέ εν Κυρίω Β.!.

Στο πρώτο σας γράμμα δεν θα απαντούσα, διότι δεν είμαι αυτό που υπονοείτε με το γράμμα σας. Νομίζω ότι τέτοιοι στάρετς, όπως τους ψάχνετε, δεν υπάρχουν πια. Ξέρετε γιατί πήρε ο Θεός από τον κόσμο αυτή τη μεγάλη βοήθεια και παρηγοριά; Διότι δεν υπάρχουν πια υποτακτικοί, αλλά μόνο συζητητές.

Αυτό σας το λέω από πείρα ζωής: ο πνευματικός υποχωρεί και σωπαίνει, όταν δει πως ο άνθρωπος μπροστά του δεν δέχεται το θέλημα του Θεού με την πρώτη. … 

Θα αρχίσω να προσεύχομαι για σας και θα δώσω για αρχή μια ακριβή διεύθυνση, όπου θα λάβετε απαντήσεις όχι ψεύτικες, αλλά βαθιά και καθαρά ορθόδοξες. Τώρα δεν πρέπει να ζούμε σπάζοντας το κεφάλι μας, διότι προτού έρθει στην πίστη ο άνθρωπος είχε συσσωρεύσει τόσο βαριές αποσκευές, που μόνο με τη βοήθεια του εχθρού θα μπορέσει να σκαρφαλώσει στον ουρανό από τη σκάλα της πλάνης, αλλά μετά, ακολουθεί πτώση μεγάλη. Διότι αυτό ακριβώς κάνει συχνά ο άνθρωπος τώρα, όταν μπαίνει στην Εκκλησία. Αφού συνέλθει από τη μέθη της ζωής, πρέπει να κοιτάξει γύρω του, να κοιτάξει μέσα του και τους άλλους δίπλα και, αφού κατανοήσει την αδυναμία του, να βρει αυτή τη δύναμη, που θα αναπληρώσει τη δική του αδυναμία. Αυτή η δύναμη βρίσκεται στην Εκκλησία, αυτή η δύναμη βρίσκεται στον Θεό. Ναι, δεν μπορεί ο κάθε ιερέας να γίνει έμπιστος πνευματικός καθοδηγητής. Γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή, προσοχή σε όσα συμβαίνουν. Κι όλα αυτά με τη βοήθεια του Θεού, ο Οποίος δεν θα επιτρέψει στον ειλικρινή αναζητητή της αλήθειας να κάνει λάθος. …Επίσης να μεταλαμβάνετε συχνότερα των αγίων Μυστηρίων του Χριστού.

Έτσι θα προχωρούμε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ζωής εν Θεώ, αρχίζοντας από την πρώτη τάξη και όχι από τα έδρανα του Πανεπιστημίου. Το κύριο είναι να οπλιστείτε με υπομονή και ιδιαίτερα με προσοχή στην εσωτερική σας κατάσταση. Να συλλογίζεστε τις αλήθειες του Ευαγγελίου. Λόγω των πτώσεων, αν συμβούν, μην αθυμείτε. 0 Κύριος τις παραχωρεί για να μάθουμε, να γνωρίσουμε την αδυναμία μας, ώστε να απευθυνόμαστε πιο ζωντανά προς τον Δυνατό να αναπληρώσει την αδυναμία μας με τη δύναμή Του.

Αγαπητέ Β., συχνά επαναλαμβάνω: «Τη ζωή τη διδάσκει η ίδια η ζωή» κι αυτό είναι επιστήμη επιστημών, η πιο σημαντική για τον άνθρωπο. Να προσέχετε την κατάκριση και τα βεβιασμένα συμπεράσματα. Εάν τον εαυτό μας γνωρίζουμε με δυσκολία, τι να πούμε για τούς άλλους. Ας σωπάσουμε! Ας προσευχηθούμε για όσους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έφεραν ταραχή στην ψυχή μας. Ο Κύριος θα λυπηθεί κι εμάς κι αυτόν που αμαρτάνει. Αφού όλοι μας έχουμε ανάγκη το έλεος. 0 Θεός να σας βοηθήσει! …».

                                       «Αγαπητέ εν Κυρίω Β.!.

Με το πρώτο γράμμα μου σαν να τράβηξα μια γραμμή κάτω από το στάδιο της περασμένης ζωής σας. Το δεύτερο απαιτεί να σημειώσω σημεία προσανατολισμού για το μέλλον. Το να διδάσκει κανείς και πολύ περισσότερο το να γράφει βιβλία είναι έργο άκρως υπεύθυνο. Διότι για κάθε λέξη μας, θα δώσουμε λόγο στον απροσωπόληπτο Κριτή.

Προτού πάρετε την πένα, πρέπει να απαντήσετε σε πλήθος ερωτήσεων μέσα σας… Έχω κάτι να πω; Μήπως προκαλέσω ζημία με τη συνείδηση που έχω για την Ορθοδοξία και που είναι ατελής;

Αν γράφουμε αληθινά, κατά Θεόν, πρέπει να έχουμε νου «ορώντα Θεόν».

Είναι αυτό το μέτρο μας; Έχουμε φτάσει αυτά τα μέτρα, ώστε να μπορέσουμε αλάνθαστα, εν Αγίω Πνεύματι να επηρεάσουμε και τους δικούς μας και τους ξένους; Είμαστε τόσο σταθεροί στην αντίληψή μας, ώστε σε κάθε περίσταση, και όταν ζούμε εν Θεώ και όταν απομακρυνόμαστε από αυτόν, η πρόνοια του Θεού να μην αποστρέφεται από εμάς και απαράλλακτα να επιτελεί το θείο έργο Της στον κόσμο;

Διότι αν έτσι ζούμε κι αν έτσι καταλαβαίνουμε τα τεκταινόμενα, τότε θα μας περάσει η φαγούρα να διορθώσουμε τα πάντα στη ζωή γύρω μας, βάσει των δικών μας μέτρων, και θα ασχοληθούμε με τον εσωτερικό μας άνθρωπο. Βλέποντας τη σκουριά όχι γύρω, αλλά μέσα μας, θα δούμε και θα αισθανθούμε την κρούστα της δικής μας ψυχής, που είναι πιο δύσκολο να απομακρυνθεί από μας, παρά από τους άλλους. Αλλά κατά Θεόν: έκβαλε πρώτον εκ του οφθαλμού σου τήν δοκόν, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ τού οφθαλμού τού αδελφού σου.

Αγαπητέ Β., με συγχωρείτε. Όταν μπορέσετε να αισθανθείτε ότι είστε εν Θεώ, τότε η ευλογία του Θεού θα σας υποδείξει τη θέση σας μέσα στην Εκκλησία Του».

                                                                                Κ.Σ.