By
Η κίνηση προς τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (CBDCs) «κερδίζει έδαφος, χάρη στην εφευρετικότητα των Κεντρικών Τραπεζών».
Καθώς ο καταιγισμός των δυτικών κυρώσεων επιφέρει κάθε είδους πλήγμα στη ρωσική οικονομία, η προσοχή ορισμένων κύκλων στρέφεται σε πιθανούς τρόπους παράκαμψης των οικονομικών κυρώσεων που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στο μέλλον.
Ένα δυνητικό όπλο για την αποπροσανατολισμό των μελλοντικών κυρώσεων είναι τα δίκτυα ψηφιακών νομισμάτων των Κεντρικών Τραπεζών (CBDC), σύμφωνα με τον Lewis McLellan, τον ψηφιακό συντάκτη του Ψηφιακού Νομισματικού Ινστιτούτου του Φόρουμ Επίσημων Νομισματικών και Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων (OMFIF):
Τα διασυνοριακά δίκτυα ψηφιακών νομισμάτων των κεντρικών τραπεζών αναπτύσσονται σε ολόκληρη την Ασία (όπως η γέφυρα mCBDC Bridge, στην οποία συμμετέχουν η Ταϊλάνδη, το Χονγκ Κονγκ, η Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα). Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας εργάζεται πάνω σε ένα ψηφιακό ρούβλι και η διοικήτρια Elvira Nabiullina έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την αξία του ως μέσο διευκόλυνσης των διασυνοριακών πληρωμών, ιδίως με την Κίνα.
Το ψηφιακό γουάν θα μπορούσε επίσης να τεθεί σε λειτουργία. Χρησιμοποιείται ευρέως εντός της Κίνας και είναι πιθανό να γίνει αποδεκτό από οποιονδήποτε έχει έξοδα ή υποχρεώσεις στην Κίνα. Ακόμη και τα stablecoins δολαρίου, τα οποία αυξάνονται σε κλίμακα και σημασία, θα μπορούσαν να συμβάλουν στη δημιουργία της ραχοκοκαλιάς ενός δικτύου πληρωμών που δεν μπορεί να περιοριστεί με την ανάκληση της πρόσβασης στο Swift ή στο σύστημα εκκαθάρισης της Fed. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Κίνα σκοπεύει να βοηθήσει τις ρωσικές επιχειρήσεις να παρακάμψουν τις κυρώσεις - είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν τις δικές τους κυρώσεις αν το κάνουν - αλλά αν το δίκτυο πληρωμών σε δολάρια μετατρέπεται σε εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, προσθέτει μια νέα αίσθηση κατεπείγοντος για κάποιους να αναπτύξουν μια εναλλακτική λύση.
Το Πεκίνο επεκτείνει τις δημόσιες δοκιμές του ψηφιακού γιουάν
Το ψηφιακό ρενμίνμπι (RMB) είναι το πρώτο CBDC που εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα μιας μεγάλης οικονομίας και υποβάλλεται σε δημόσιες δοκιμές από τον Απρίλιο του 2021. Η δοκιμή των CBDCs στην Κίνα έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής σε δέκα πόλεις και περιοχές (Shenzhen, Suzhou, Chengdu, Xiong'an, Shanghai, Hainan, Changsha, Xi'an, Qingdao και Dalian). Σύμφωνα με το κρατικό κινεζικό οικονομικό μέσο ενημέρωσης Securities Times, το Πεκίνο βρίσκεται στα πρόθυρα της έναρξης δοκιμών του ψηφιακού νομίσματος γουάν σε μια τρίτη ομάδα περιοχών, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τις επαρχίες Χενάν, Φουτζιάν και Χεϊλονγκτζιάνγκ, καθώς και τις πόλεις Γκουανγκζού, Τσονγκτσίνγκ, Φουζού και Σιαμέν.
Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας διερευνά τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ψηφιακά νομίσματα από το 2014. Οι δυνατότητες αυτές περιλαμβάνουν μειωμένο λειτουργικό κόστος, αυξημένη αποτελεσματικότητα και «ένα ευρύ φάσμα νέων εφαρμογών», δήλωσε ο Fan Yifei, αναπληρωτής διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, το 2016. Ένα χρόνο αργότερα, το Κρατικό Συμβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας έδωσε την ευλογία του για την ανάπτυξη του ψηφιακού RMB. Οι εμπορικές τράπεζες κλήθηκαν να συμμετάσχουν στο έργο, όπως επίσης και οι κινεζικοί τεχνολογικοί γίγαντες Tencent, Alibaba, Huawei, JD.com και UnionPay.
Το ψηφιακό ρενμίνμπι έχει έκτοτε χαρακτηριστεί ως «ζήτημα εθνικής ασφάλειας» που απειλεί το δολάριο των ΗΠΑ από τον Τζος Λίπσκι, πρώην υπάλληλο του ΔΝΤ, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Atlantic Council, μια δεξαμενή σκέψης με επιρροή στις ΗΠΑ. Ωστόσο, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας δεν είναι αυτό που θα αποκαλούσε κανείς εξαίρεση όταν πρόκειται να πειραματιστεί ή να δοκιμάσει πιλοτικά μια ψηφιακή αναβάθμιση του εθνικού της νομίσματος.
Συνολικά, 87 κεντρικές τράπεζες σε οικονομίες που αντιπροσωπεύουν το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ ασχολούνται επί του παρόντος με αυτό, συμπεριλαμβανομένων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Τράπεζας της Ιαπωνίας και της Τράπεζας της Αγγλίας. Η Κεντρική Τράπεζα της Ινδίας ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα εισαγάγει μια ψηφιακή ρουπία κατά το επόμενο οικονομικό έτος (Απρίλιος 2022 έως Μάρτιος 2023). Τρία CBDCs έχουν πράγματι τεθεί σε πλήρη λειτουργία τα τελευταία δύο χρόνια: το λεγόμενο DCash στην Ανατολική Καραϊβική, το Sand Dollar στις Μπαχάμες και το eNaira στη Νιγηρία, του οποίου ο αντίκτυπος μέχρι στιγμής είναι αρκετά υποτονικός, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα τεχνολογικών ειδήσεων Tech Monitor:
Σχεδόν αμέσως μόλις ξεκίνησε, οι χρήστες παραπονέθηκαν για κακή λειτουργικότητα και η εφαρμογή αποσύρθηκε για λίγο από το Google Play Store για βελτιώσεις. Μέχρι τον Ιανουάριο, μόνο 694.000 πορτοφόλια eNaira είχαν κατέβει (το e-Yuan, αντίθετα, παραμένει σε πιλοτικό στάδιο, αλλά διαθέτει περίπου 260 εκατομμύρια χρήστες). Οι δαπάνες παρέμειναν επίσης χαμηλές, με καταγεγραμμένες συναλλαγές αξίας 450.000 δολαρίων.
***
Το πιο σημαντικό - και αυτό που θέλω να αναλύσω απόψε είναι το εξής:Ποιος είναι ο στόχος αυτού;» - Ice Age Farmer
***
Το ΔΝΤ συμπλέει σταθερά
Όπως είναι αναμενόμενο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το σημαντικότερο υπερεθνικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στον κόσμο, συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία αυτή, παρέχοντας μεταξύ άλλων τεχνική βοήθεια σε πολλά από τα μέλη του. Μιλώντας σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Atlantic Council τον περασμένο μήνα, η πρόεδρος του ΔΝΤ Kristalina Georgieva περιέγραψε τα δυνητικά οφέλη των ψηφιακών νομισμάτων των κεντρικών τραπεζών (CBDCs), ενώ εξήρε την «εφευρετικότητα» των κεντρικών τραπεζών:
Έχουμε ξεπεράσει τις εννοιολογικές συζητήσεις για τα CBDCs και βρισκόμαστε πλέον στη φάση του πειραματισμού. Οι κεντρικές τράπεζες σηκώνουν τα μανίκια και εξοικειώνονται με τα bits και τα bytes του ψηφιακού χρήματος.
Είναι ακόμη νωρίς για τα CBDCs και δεν ξέρουμε ακριβώς πόσο μακριά και πόσο γρήγορα θα προχωρήσουν. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες δημιουργούν τις δυνατότητες για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών - για να είναι έτοιμες για ό,τι μπορεί να έρθει στο μέλλον.
Εάν τα CBDCs σχεδιαστούν με σύνεση, μπορούν δυνητικά να προσφέρουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, μεγαλύτερη ασφάλεια, μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και χαμηλότερο κόστος από τις ιδιωτικές μορφές ψηφιακού χρήματος. Αυτό ισχύει σαφώς σε σύγκριση με τα μη υποστηριζόμενα κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία που είναι εγγενώς ευμετάβλητα. Και ακόμη και τα καλύτερα διαχειριζόμενα και ρυθμιζόμενα stablecoins μπορεί να μην είναι αρκετά ανταγωνιστικά έναντι ενός σταθερού και καλά σχεδιασμένου ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας.
Γνωρίζουμε ότι η κίνηση προς τα CBDCs αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική, καθοδηγούμενη από την εφευρετικότητα των Κεντρικών Τραπεζών.
Συνολικά, περίπου 100 χώρες διερευνούν τα CBDCs στο ένα ή το άλλο επίπεδο. Ορισμένες από αυτές ερευνούν, άλλες δοκιμάζουν και μερικές ήδη διανέμουν CBDC στο κοινό.
Στις Μπαχάμες, το Sand Dollar - το τοπικό CBDC - κυκλοφορεί εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο.
Η Riksbank της Σουηδίας έχει αναπτύξει ένα σχέδιο επαλήθευσης της γενικής ιδέας (proof of concept) και διερευνά τις επιπτώσεις της τεχνολογίας και της πολιτικής των CBDC.
Στην Κίνα, το ψηφιακό ρενμίνμπι [που ονομάζεται e-CNY,] συνεχίζει να εξελίσσεται με περισσότερους από εκατό εκατομμύρια μεμονωμένους χρήστες και συναλλαγές ύψους δισεκατομμυρίων γουάν .
Και, μόλις τον περασμένο μήνα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ εξέδωσε μια έκθεση στην οποία σημειώνεται ότι «ένα CBDC θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τη δομή του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ»[i].
Όπως είναι αναμενόμενο, το ΔΝΤ ασχολείται έντονα με το θέμα αυτό, μεταξύ άλλων και μέσω της παροχής τεχνικής βοήθειας σε πολλά μέλη του. Ένας σημαντικός ρόλος του Ταμείου είναι η προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και η υποστήριξη της διαλειτουργικότητας των CBDCs.
***
***
Ένα ψηφιακό πέσο;
Ακόμη και χώρες όπου τα μετρητά εξακολουθούν να είναι ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς του τοπίου των πληρωμών προσπαθούν μανιωδώς να αναπτύξουν ένα CBDC. Πριν από τρεις ημέρες, η El País δημοσίευσε ένα άρθρο (στα ισπανικά) με τίτλο «Είναι το Μεξικό έτοιμο για ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας;». Το άρθρο ξεκινά εξετάζοντας τις πρόσφατες κινήσεις της Κεντρικής Τράπεζας του Μεξικού, της Banco de Mexico (Banxico), να διερευνήσει τη δυνατότητα εισαγωγής ενός ψηφιακού πέσο, το οποίο η Banxico πιστεύει ότι θα μπορούσε να είναι έτοιμο ήδη από το 2024:
Ο Othón Moreno, διευθυντής πολιτικής και μελετών των συστημάτων πληρωμών και των υποδομών της αγοράς της κεντρικής τράπεζας, δήλωσε πρόσφατα σε ένα σεμινάριο κρυπτονομισμάτων ότι υπάρχει ζήτηση για σταθερά νομίσματα (γνωστά ως stablecoins) και ότι αρκετές κεντρικές τράπεζες αναλύουν επί του παρόντος τη διαδικασία έκδοσης. «Οι κεντρικές τράπεζες έχουν ιστορικά εκδώσει με επιτυχία τα νομίσματα του νόμιμου χρήματος». Περιοριστήκαμε στο να το κάνουμε με φυσικό τρόπο, αλλά νομίζω ότι αυτό δείχνει ότι υπάρχει η τεχνολογία και ότι υπάρχει η ζήτηση να μπορούμε να εκδίδουμε τις ίδιες λειτουργίες του νόμιμου χρήματος, σε ψηφιακή έκδοση», ανέφερε.
Προφανώς, οι περισσότεροι Μεξικανοί δεν γνωρίζουν καν ότι η Banxico διερευνά το ενδεχόμενο να λανσάρει ένα CBDC, ή ακόμη και το τι είναι ένα CBDC, πόσο μάλλον πώς μπορεί να επηρεάσει τη ζωή τους, οπότε είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς μπορεί ο Moreno να ισχυρίζεται ότι «υπάρχει ζήτηση» για ένα ψηφιακό πέσο. Είναι ακόμη πιο δύσκολο να το καταλάβει κανείς αν αναλογιστεί ότι το 86% των Μεξικανών εξακολουθεί να χρησιμοποιεί μετρητά, ενώ μόλις το 4% χρησιμοποιεί πλατφόρμες πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων ή το διατραπεζικό σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών της χώρας (SPEI).
Απουσία δημοσίου διαλόγου
Όπως και με τα διαβατήρια εμβολιασμού και τα προγράμματα ψηφιακών ταυτοτήτων που έχουν αναπτυχθεί ή αναπτύσσονται από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, δεν γίνεται ουσιαστικά καμία προσπάθεια, ούτε καν ενημέρωσης, πόσο μάλλον διαβούλευσης με την κοινωνία επί του θέματος. Μια από τις ελάχιστες προσπάθειες ήταν μια έρευνα του POLITICO σε 2.500 Βρετανούς που διεξήχθη το 2021, η οποία διαπίστωσε ότι «οι Βρετανοί τρέφουν περισσότερο καχυποψία για τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (CBDCs), παρά ενθουσιασμό»:
Η δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο το 24% των ερωτηθέντων πίστευε ότι η ψηφιακή λίρα θα έφερνε περισσότερα οφέλη από ό,τι κακά - το 30% δήλωσε το αντίθετο. Οι υπόλοιποι δεν μπορούσαν να αποφασίσουν ούτε προς τη μία ούτε προς την άλλη κατεύθυνση.
Οι ανησυχίες μεταξύ των μελών της κοινωνίας του Ηνωμένου Βασιλείου ποικίλλουν. Η απειλή κυβερνοεπιθέσεων και χάκερς έκανε το 73% των συμμετεχόντων στη δημοσκόπηση απρόθυμο να κατέχει ψηφιακά νομίσματα. Η προοπτική απώλειας του απορρήτου των συναλλαγών ανησύχησε το 70 τοις εκατό, ενώ το 45 τοις εκατό είχε υπόψη του τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ψηφιακού νομίσματος - μια συζήτηση που περιβάλλει και άλλα κρυπτονομίσματα.
Ο φόβος για την κυβερνητική εξουσία ήταν επίσης ευρέως διαδεδομένος, με το 62% να δηλώνει ότι φοβάται την ιδέα ότι οι δημόσιες αρχές θα μπορούν να κατάσχουν ψηφιακά νομίσματα από τα ψηφιακά πορτοφόλια τους.
Τα οφέλη που προσφέρουν τα CBDCs στις κεντρικές τράπεζες είναι πιθανό να είναι σημαντικά, συμπεριλαμβανομένου του πολύ μεγαλύτερου ελέγχου της προσφοράς χρήματος, καθώς και της δυνατότητας να εισέλθουν πολύ βαθύτερα στην περιοχή των αρνητικών επιτοκίων. Τα οφέλη για το ευρύ κοινό είναι πολύ λιγότερο σαφή, ενώ οι κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας της ανωνυμίας και της ιδιωτικής ζωής, είναι δυνητικά τεράστιοι. Η δυνατότητα παρακολούθησης και εντοπισμού των δαπανών σε πραγματικό χρόνο είναι ένα από τα σημαντικότερα θέλγητρα (για τις κεντρικές τράπεζες) της ύπαρξης των ψηφιακών νομισμάτων (CBDCs), όπως δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Agustín Carstens, πρόεδρος της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών -της κεντρικής τράπεζας των κεντρικών τραπεζών- και πρώην πρόεδρος της Banco de Mexico:
«Δεν ξέρουμε ποιος χρησιμοποιεί ένα χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων σήμερα και δεν ξέρουμε ποιος χρησιμοποιεί ένα χαρτονόμισμα των 1.000 πέσο σήμερα. Η βασική διαφορά με το ψηφιακό νόμισμα (CBDC) είναι ότι η κεντρική τράπεζα θα έχει τον απόλυτο έλεγχο των κανόνων και των κανονισμών που θα καθορίζουν τη χρήση του, και επίσης θα έχουμε την τεχνολογία για να το επιβάλουμε αυτό».
Ένας τρόπος με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις διευρυμένες εξουσίες τους είναι να ασκήσουν έλεγχο στις καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων, όπως λέει στην El País ο Etienne Luquet, ένας Μεξικανός δικηγόρος που ειδικεύεται στα κρυπτονομίσματα. «Φανταστείτε ότι οι κεντρικές τράπεζες θα γίνονταν ένα είδος παντοδύναμης Υπηρεσίας Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών που θα μπορεί να ελέγχει ή να μπλοκάρει λογαριασμούς ή να διασφαλίζει ότι τα χρήματα μπορούν να ξοδεύονται μόνο σε συγκεκριμένα είδη».
***
Χαίρομαι πολύ που επιλέξατε να προβάλετε αυτό το απόσπασμα γιατί είναι μόνο 56 δευτερόλεπτα,αλλά είναι μια από εκείνες τις σπάνιες στιγμές που ένας κεντρικός τραπεζίτης αποφασίζει να σας πει την αλήθεια.» - The Last American Vagabond & The Solari Report
***
Αυτό δεν είναι πέρα από τα όρια του πιθανού. Τον Ιούνιο του 2021, η Daily Telegraph ανέφερε ότι η Τράπεζα της Αγγλίας ζήτησε από τους υπουργούς της κυβέρνησης να αποφασίσουν αν ένα ψηφιακό νόμισμα της κεντρικής τράπεζας θα πρέπει να είναι «προγραμματιζόμενο»:
Ο Tom Mutton, διευθυντής της Τράπεζας της Αγγλίας, δήλωσε κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου τη Δευτέρα ότι ο προγραμματισμός θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό χαρακτηριστικό οποιουδήποτε μελλοντικού ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας, όπου τα χρήματα θα προγραμματίζονται ώστε να απελευθερώνονται μόνο όταν συμβαίνει κάτι.
Ο ίδιος δήλωσε: «Θα μπορούσατε να εισαγάγετε τη δυνατότητα προγραμματισμού - τι θα συμβεί αν ένας από τους συμμετέχοντες σε μια συναλλαγή θέσει έναν περιορισμό [στη μελλοντική χρήση των χρημάτων];
«Θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποια ωφέλιμα αποτελέσματα για την κοινωνία από αυτό, αποτρέποντας δραστηριότητες που θεωρούνται κοινωνικά επιβλαβείς με κάποιο τρόπο. Αλλά ταυτόχρονα θα μπορούσε να αποτελέσει περιορισμό στις ελευθερίες των ανθρώπων».
Προειδοποίησε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να παρέμβει και να λάβει την τελική απόφαση.
Μια άλλη τεράστια πιθανή συνέπεια των CBDCs, είτε είναι σκόπιμη είτε όχι, είναι η αποδιαμεσολάβηση των εμπορικών τραπεζών, οι οποίες θα αντιμετωπίσουν ξαφνικά αθέμιτο ανταγωνισμό από τον ανώτερο ρυθμιστή της αγοράς τους, ο οποίος έχει απεριόριστη ικανότητα να δημιουργεί χρήμα. Σύμφωνα με τον Luquet, οι εμπορικές τράπεζες θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς (αν και μπορεί κανείς να φανταστεί ορισμένα καλά τοποθετημένα ιδρύματα να βρίσκουν ένα νέο ρόλο στο αναδυόμενο παράδειγμα). Αυτό είναι ένα θέμα που ο Clive, συνεργάτης του Naked Capitalism ,εξέτασε λεπτομερέστερα σε άρθρο του το 2019 με τίτλο: «Mark Carney's Trojan Unicorn - Are Central Banks Considering Stealth Nationalization in Sovereign Digital Currencies? (Ο δούρειος μονόκερος του Mark Carney - Εξετάζουν οι κεντρικές τράπεζες την κρυφή εθνικοποίηση των κρατικών ψηφιακών νομισμάτων;)».
Σε ομιλία του στην Οικονομική Σύνοδο Κορυφής μεταξύ Κίνας και Ευρώπης τον Οκτώβριο του 2020, ο Burkhard Balz, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Deutsche Bundesbank, διατύπωσε την εξής θέση: «Τι θα γινόταν αν, σε περιόδους κρίσης, οι τραπεζικές καταθέσεις αποσύρονταν ταχύτατα και μετατρέπονταν σε ψηφιακό ευρώ; Ονομάζουμε αυτό το σενάριο «ψηφιακό bank run». Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι η αποσταθεροποίηση ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος».
Ένας άλλος σημαντικός κίνδυνος που ενέχουν τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (CBDCs) είναι ότι θα μπορούσαν να δώσουν στις κεντρικές τράπεζες την εξουσία να στερούν συνολικά τη δυνατότητα διενέργειας συναλλαγών σε άτομα που εκφράζουν λανθασμένες απόψεις ή συμπεριφορές. Είναι κάτι παρόμοιο με αυτό που συνέβη στην πρόσφατη ληστεία της κυβέρνησης Τριντό στον Καναδά, απλώς πολύ πιο βρώμικο και λιγότερα ορατό. Αυτό βέβαια, θα ήταν εφικτό μόνο αν οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες καταργούσαν πλήρως τα φυσικά μετρητά μόλις εγκαθιδρύονταν πλήρως τα CBDCs - κάτι που πολλές κεντρικές τράπεζες ορκίζονται ότι δεν θα κάνουν. Αλλά οι κεντρικές τράπεζες δεν είναι ακριβώς γνωστές για το ότι τηρούν το λόγο τους.
***
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου