Περὶ βασκανίας καὶ βασκάνου

17. Περὶ βασκανίας καὶ βασκάνου.

Βασκανία εἶναι, ἄδικη ἔχθρα ἐναντίον αὐτοῦ ποὺ ἀπολαμβάνει κάποιο ἀγαθό,

ἔχθρα διηνεκὴς καὶ ἀκατάλυτη.

Ἡ βασκανία εἶναι δύσκολο πάθος ποὺ παρασύρει,ὥστε νὰ περιφρονήσει κανεὶς ἀκόμη καὶ τὴ δικὴ του σωτηρία. Ἡ βασκανία ἀμαυρώνει τὰ καλά.

Ὁ Θεῖος Χρυσόστομος λέει τὰ ἑξῆς γιὰ τὴ βασκανία: «Ἕνα ἀκόμη πάθος ποὺ κυβερνᾶ τὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων, καταφθείροντας τὴν καρδιά ὅπως ἡ σκουριὰ τὸ σίδερο, εἶναι ἡ βασκανία, ἔχει βέβαια πολλὰ κακά, ἀλλὰ σ’ ἕνα εἶναι χρήσιμο, ὅτι εἶναι κακὸ γι’ αὐτὸν ποὺ τὸ κατέχει. Διότι ὁ βάσκανος λίγο βλάπτει αὐτὸν ποὺ ματιάζει, ἀλλὰ κατατρώει τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτὸ μὲ τὴ λύπη καὶ τὸν στεναγμὸ ἀπὸ τὴν καλοπέραση τοῦ πλησίον. 

Καὶ τὴ μὲν χαρὰ τοῦ γείτονα του δὲν ἐλάττωσε, τὸν ἑαυτὸ του ὅμως τὸν κατέφαγε μὲ τὴ βασκανία».

Τὸ νὰ βασκάνεις εἶναι χειρότερο ἀπὸ τὸ νὰ πολεμᾶς, γιατὶ αὐτὸς ποὺ πολεμάει, ὅταν λυθεῖ ἡ αἰτία ποὺ γίνεται ὁ πόλεμος, διαλύεται καί ὴ ἔχθρα, ὁ δὲ βάσκανος δὲν ἔχει καμμιὰ ἄλλη αἰτία, πέρα ἀπὸ τὴ δικὴ του μανία καὶ τὴ σατανικὴ του θέληση.

Πάντοτε βασκαίνει. Μὲ τὶ νὰ παρομοιάσει κανεὶς τέτοια ψυχῆς; Μὲ ποιὸ φίδι; Μὲ ποιὸ σκουλήκι; Δὲν ὑπάρχει τίποτα περισσότερο βδελυρὸ καὶ πονηρὸ ἀπὸ μιὰ τέτοια ψυχή. Διότι ἀπ’ αὐτὸ ἀνατράπηκαν ἐκκλησίες, γεννήθηκαν αἱρέσεις καὶ αὐτὸ ὅπλισε τὸ χέρι τοῦ ἀδελφοῦ. Ὁ βάσκανος ἔχει πονηρὸ μάτι, ποὺ ματιάζει τὰ ἀγαθά.

Εἶναι φθονερός, δὲν νοιάζεται γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς του, ἕνα μόνο τὸν νοιάζει ἡ καταστροφὴ τοῦ ἄλλου. Τὸν βάσκανο ἀκόμη κι ἂν τὸν καλέσεις δαίμονα καὶ θηρίο δὲν ἁμαρτάνεις. 

Οἱ βάσκανοι εἶναι χειρότεροι ἀπὸ τὰ θηρία, γιατὶ ἐκεῖνα μᾶς ἐπιτίθενται εἴτε γιὰ νὰ βροῦν τροφὴ, εἴτε γιατὶ τὰ ἀγριέψαμε καὶ φοβήθηκαν. Αὐτοὶ δέ, ἀκόμη κι ὅταν πολλὲς φορὲς εὐεργετήθηκαν, ἀδίκησαν τοὺς εὐεργέτες τους καὶ τοὺς κυνήγησαν. 

Ὁ βάσκανος ἕνα μόνο κοιτάει, νὰ ἐκπληρώσει τὴν ὅποια ἐπιθυμία του, εἴτε αὐτὴ μέλλει νὰ τὸν κολάσει εἴτε πρόκειται νὰ τὸν καταστρέψει. 

Τὸ μάτι τοῦ βάσκανου λιώνει ἀπὸ λύπη. Στὸ διηνεκὲς συγκατοικεῖ μὲ τὸν θάνατο, πιστεύει ὅτι ὅλοι εἶναι ἐχθροὶ του, ἀκόμη καὶ αὐτοὶ ποὺ σὲ τίποτα δὲν τὸν ἀδίκησαν.

Άγιος Νεκτάριος επίσκοπος Πενταπόλεως

Εκ του βιβλίου Το γνώθι σαυτόν ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ», ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ