Ὁσίου Πέτρου τοῦ Δαμασκηνοῦ*
Τέσσερις εἶναι οἱ μορφὲς τῆς σοφίας:
Ἡ φρόνηση, δηλαδὴ ἡ γνώση καὶ ἐκείνων ποὺ πρέπει καὶ ἐκείνων ποὺ δὲν πρέπει νὰ κάνουμε καὶ ἡ ἐγρήγορση τοῦ νοῦ.
Ἡ σωφροσύνη, δηλαδὴ νὰ γίνει ὀρθὸ τὸ φρόνημά μας, ὥστε νὰ μπορέσουμε νὰ κρατήσουμε τὸν ἑαυτό μας μακριὰ ἀπὸ κάθε ἔργο, λογισμὸ καὶ λόγο ποὺ δὲν ἀρέσει στὸν Θεό.
Ἡ ἀνδρεία, δηλαδὴ ἡ δύναμη καὶ ἡ καρτερία στοὺς κατὰ Θεὸν ἀγῶνες καὶ στοὺς πειρασμούς.
Ἡ δικαιοσύνη, δηλαδὴ ἡ διανομὴ ποὺ γίνεται μὲ ἰσότητα σὲ ὅλα αὐτά.
Αὐτὲς οἱ τέσσερις γενικὲς ἀρετὲς γεννιοῦνται ἀπὸ τὶς τρεῖς δυνάμεις τῆς ψυχῆς.
Ἀπὸ τὸν λογισμό, δηλαδή τὸν νοῦ, γεννιοῦνται δύο, ἡ φρόνηση καὶ ἡ δικαιοσύνη, δηλαδὴ ἡ διάκριση.
Ἀπὸ τὸ ἐπιθυμητικὸ γεννιέται ἡ σωφροσύνη,
καὶ ἀπὸ τὸ θυμικό, ἡ ἀνδρεία.
Κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς βρίσκεται ἀνάμεσα σὲ δύο παρὰ φύση πάθη.
Ἡ φρόνηση ἔχει πάνω της τὸ ὑπερφρονεῖν (ὑπερβολικὴ ἰδέα) καὶ κάτω τὴν ἀφροσύνη.
Ἡ σωφροσύνη ἔχει πάνω τὴν ἠλιθιότητα καὶ κάτω τὴν ἀκολασία.
Ἡ ἀνδρεία ἔχει πάνω τὴν θρασύτητα καὶ κάτω τὴν δειλία.
Ἡ δικαιοσύνη ἔχει πάνω τὴν κτήση τοῦ λιγότερου καὶ κάτω τὴν πλεονεξία.
Κι αὐτὲς οἱ τέσσερις ἀρετὲς εἶναι εἰκόνα τοῦ ἐπουράνιου στοιχείου, ἐνῶ τὰ ὀκτὼ πάθη ποὺ τὶς περιβάλλουν, εἶναι εἰκόνα τοῦ χωμάτινου1.
Αὐτὰ ὅλα τὰ γνωρίζει ἀκριβῶς ὁ Θεός, ὅπως γνωρίζει τὰ περασμένα, τὰ παρόντα καὶ τὰ μέλλοντα, καὶ ἐν μέρει τὰ γνωρίζει καὶ ἐκεῖνος (ὁ ἄνθρωπος) ποὺ ἔμαθε κατὰ χάρη τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἀπὸ Αὐτόν, καὶ ἀξιώθηκε νὰ γίνει «κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Του»2.
* «ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν», τόμος Γ΄, Περὶ τῶν τεσσάρων ἀρετῶν τῆς ψυχῆς.
1. Α΄Κορ. ιε΄ 49: «Καὶ καθὼς ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσομεν καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου.», δηλ.: Καὶ ὅπως πήραμε πάνω μας καὶ φορέσαμε τὰ ἰδιώματα τοῦ χωματένιου, ἔτσι θὰ φορέσουμε τὰ ἰδιώματα τοῦ ἐπουρανίου καὶ θὰ γίνουμε εἰκόνα αὐτοῦ.
2. Γεν. α΄ 26.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου