Έχει γίνει πλέον σαφές ότι τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών (σ.σ. κρατικών) τραπεζών, ή αλλιώς CBDC, θα είναι το μέλλον μας, και η τεχνολογία θα αλλάξει θεμελιωδώς τη χρήση του χρήματος και το οικονομικό σύστημα συνολικά.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου και οι κεντρικές τους τράπεζες ανακοίνωσαν ότι εργάζονται πάνω σε CBDC : η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Τράπεζα του Καναδά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ακολουθούν τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, η οποία ήδη δοκιμάζει το CBDC της με περισσότερες από πενήντα χιλιάδες οι πολίτες. Οι Μπαχάμες εξέδωσαν το ψηφιακό νόμισμα της κεντρικής τους τράπεζας —το «δολάριο της άμμου» — τον Οκτώβριο.
Τα CBDC υπόσχονται ταχύτερους διακανονισμούς, μεγαλύτερη ασφάλεια, ευκολία στη χρήση, άμεση εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής (αν θεωρείτε ότι αυτό αποτελεί βελτίωση) και κόστος συναλλαγών χαμηλότερο από τα μετρητά. Στο μέλλον, αυτά τα πλεονεκτήματα θα τονίζονται ακατάπαυστα από ειδικούς και πολιτικούς, για να κάνουν την τεχνολογία ελκυστική σε ολόκληρο τον πληθυσμό.Αν και όλα αυτά τα πλεονεκτήματα είναι αληθινά, είναι επίσης σημαντικό να σκεφτούμε τις επιπτώσεις της τεχνολογίας και το πώς αυτή θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την οικονομία και τους πολίτες. Υπάρχουν διάφοροι τύποι CBDC με διάφορους βαθμούς κινδύνου και είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις διακριτικές λεπτομέρειες αυτών των συστημάτων. Ωστόσο, όλα τα CBDC πρέπει να είναι συγκεντρωτικά και να μπορούν να χειραγωγούνται σε κάποιο βαθμό, διότι διαφορετικά η νομισματική πολιτική δεν θα ήταν εφικτή.
Σε αντίστιξη, το bitcoin ανθεί λόγω των αποκεντρωμένων, ανοιχτών, δημόσιων, χωρίς σύνορα, ουδέτερων και ανθεκτικών σε παραβιάσεις και λογοκρισία ιδιοτήτων του. Ανάλογα με τον τύπο τους, τα CBDC μπορούν να γίνουν ακριβώς το αντίθετο, ειδικά εάν οι κεντρικές τράπεζες προσφέρουν λογαριασμούς στο ευρύ κοινό, εφαρμόζοντας αυτό που είναι γνωστό ως άμεσο μοντέλο CBDC .
Αυτό το άρθρο περιγράφει τέσσερα σενάρια για το πώς τα CBDC έχουν τη δυνατότητα να υπονομεύσουν την οικονομική σταθερότητα και να εξαλείψουν το απόρρητο των συναλλαγών.
Συγκεντρωτισμός της εξουσίας στο οικονομικό σύστημα
Τα κράτη δεν έχουν το αλάθητο. Στις ΗΠΑ, ανατρέξτε στην κυκλοφορία του healthcare.gov, ή των παραβιάσεων σε ομοσπονδιακό και κρατικό επίπεδο που αφορούν ευαίσθητα δεδομένα σε περισσότερες από 300 εκατομμύρια περιπτώσεις τα τελευταία δέκα χρόνια. Με τα CBDC, ολόκληρο το οικονομικό σύστημα θα μπορούσε να οδηγηθεί στο χείλος του γκρεμού λόγω κακών ενημερώσεων του συστήματος (updates) ή διαρροών δεδομένων του συγκεντρωτικού ledger, το οποίο δεν θα προστατεύεται από την «απόδειξη εργασιών» (proof-of-work) με τον ίδιο τρόπο όπως το bitcoin. Για το bitcoin, χρειάστηκε μια δεκαετία για να δημιουργηθεί μια ισχυρή αποκεντρωμένη υπολογιστική ισχύς για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του blockchain. Τα κράτη δεν θα φτάσουν σε τέτοια άκρα, και θα είναι αναγκασμένα να βασίζονται σε διαφορετικούς, πιο εύθραυστους τρόπους προστασίας του κεντρικού καθολικού λογαριασμού (ledger).
CBDCs = Ένας δυστοπικός εφιάλτης
Το κράτος τείνει να συλλέγει όσο περισσότερα δεδομένα των πολιτών του μπορεί, δίχως να έχει συνέπειες. Αυτό συμβαίνει υπό το πρόσχημα της ασφάλειας, όπως στο διάταγμα του κυβερνήτη της πολιτείας του Μίσιγκαν για τεκμηρίωση των προσωπικών πληροφοριών κάθε πελάτη ώστε να περιορίζεται η εξάπλωση του covid-19, ή με το πρόσχημα της παρώθησης των ανθρώπων να γίνουν υποδειγματικοί πολίτες στην περίπτωση της Κίνας. Φανταστείτε ένα σύστημα κοινωνικής βαθμολόγησης σε συνδυασμό με ένα CBDC. Όλες οι αγοραστικές σας αποφάσεις θα μπορούσαν να επηρεάζουν τη βαθμολογία σας, από την οποία θα βασίζεστε για τα πάντα. Κάνατε μια δωρεά σε έναν «λάθος» μη κερδοσκοπικό οργανισμό όπως το WikiLeaks; Ωχ, δεν επιτρέπεται πλέον να αγοράσετε εισιτήρια για το τρένο. Αγοράσατε μερικά ενδιαφέροντα «παιχνίδια για ενήλικες» για τη σύζυγό σας; Ωχ, όχι, το πιστωτικό αποτέλεσμά σας μπορεί να μειωθεί, ή η αίτησή σας για εκείνη την δημόσια θέση να μην γίνει αποδεκτή.
Αυτό που ακούγεται σαν ένας τραβηγμένος, δυστοπικός εφιάλτης είναι ήδη πραγματικότητα στην Κίνα. Εάν κάνετε παρέα με τους λάθος ανθρώπους, η βαθμολογία σας ως πολίτης, η οποία θα είναι κρίσιμη για αγορές, θέσεις εργασίας, ταξίδια και πολλά άλλα, θα υφίσταται τις συνέπειες. Συνδυάστε αυτό το επίπεδο επιτήρησης με τη δυνατότητα παρακολούθησης οποιασδήποτε απόφασης για αγορές παίρνετε, και έχετε την τέλεια συνταγή για την δημιουργία του Μεγάλου Αδελφού, που θα παίρνει μάλιστα και (κρυπτο)στεροειδή.
Τέλος στην άτυπη, «μαύρη» οικονομία
Πάνω από το 60% των θέσεων εργασίας σε όλο τον κόσμο λειτουργούν στην άτυπη οικονομία. Αυτό προκύπτει από την έλλειψη θεσμών ελεύθερης αγοράς, όπως το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και το σταθερό νόμισμα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Αλλά ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ, η άτυπη οικονομία παίζει τεράστιο ρόλο. Εδώ η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας εκτιμά ότι υπάρχουν τουλάχιστον 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που βασίζονται στην μαύρη αγορά. Πρόκειται για πολλά μέσα διαβίωσης που απειλούνται από τα CBDC. Η άτυπη οικονομία περιλαμβάνει αβλαβή πράγματα, όπως το να πληρώνεις τον γείτονά σου για να φτιάξει τη στέγη σου, ή να πληρώνεις έναν έφηβο για να φροντίζει την αυλή σου.
Πολλές δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουμε όλοι εμπίπτουν στην άτυπη οικονομία και είναι αποτελεσματικές. Κάνουν τη ζωή πιο εύκολη, ξεπερνούν την άχρηστη γραφειοκρατία και εξοικονομούν χρήματα. Αυτό δεν αρέσει στο κράτος, γιατί δεν μπορεί να δημιουργήσει φορολογικά έσοδα. Η ύπαρξη ενός κρατικού καθολικού λογαριασμού (ledger) που παρακολουθεί κάθε συναλλαγή θα καθιστούσε πρακτικά αδύνατο να γίνει οτιδήποτε στην άτυπη οικονομία και ένα τεράστιο κομμάτι των 30 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας θα εξαφανιζόταν. Ένα CBDC ανοίγει το δρόμο για μια κοινωνία χωρίς μετρητά, η οποία είναι πολύ συμφέρουσα για το κράτος. Έτσι, θα μπορούσε να είναι το τέλος των άτυπων αγορών, οι οποίες αποτελούν συχνά ένα ασφαλές καταφύγιο για πολλούς ανθρώπους υπό το πρίσμα ενός διαρκώς διευρυνόμενου ρυθμιστικού κράτους.
Κεντρικές Τράπεζες και Δημοσιονομική Πολιτική
Ομολογουμένως, η πανδημία έχει κάνει τις κεντρικές τράπεζες να λειτουργούν σχεδόν σε συμφωνία με τη δημοσιονομική πολιτική. Τα κράτη «τονώνουν» την οικονομία όσο ποτέ άλλοτε. Φυσικά, δημιουργούν τεράστια ελλείμματα κάνοντας το αυτό. Λόγω των συμπιεσμένων επιτοκίων, οι αποδόσεις των ομολόγων είναι ιστορικά χαμηλές και η ζήτηση για ομόλογα χαμηλή. Κανονικά τι συμβαίνει; Τα κράτη δεν θα εξέδιδαν τόσο δημόσιο χρέος. Αλλά τα κράτη δεν χρειάζεται να ανησυχούν, εάν υπάρχει άπειρη ζήτηση που παράγεται με το πάτημα ενός κουμπιού από τη κεντρική τράπεζα. Η κεντρική τράπεζα αγοράζει κατά κύριο λόγο όλο το νέο χρέος και στη συνέχεια ένα μέρος σε δευτερογενείς αγορές. Πρόκειται για μια έμμεση νομισματοποίηση του δημόσιου χρέους.
Βέβαια, τα CBDC θα μπορούσαν να καταργήσουν εντελώς τη δημοσιονομική πολιτική. Οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν αμέσως να δημιουργούν μετρητά και να τα μοιράζουν σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Τα άτομα με υψηλότερες αποταμιεύσεις θα μπορούσαν να έχουν υψηλότερα επιτόκια από εκείνους που δεν αποταμιεύουν. Τα δημοσιονομικά κίνητρα και η πολυεπίπεδη προσέγγιση των επιτοκίων είναι όλα εφικτά, όταν το κράτος διαθέτει όλα τα οικονομικά σας δεδομένα. Τα κράτη θα υποστηρίξουν ότι κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά επωφελές. Ωστόσο, φέρει τον κίνδυνο της χειραγώγησης, της οικονομικής κακοδιαχείρισης και οδηγεί σε μια ακόμη ταχύτερη νομισματοποίηση του δημόσιου χρέους, το κόστος του οποίου πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλοι διατηρώντας χρήματα με ολοένα και λιγότερη αγοραστική δύναμη.
Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι λόγοι για να είστε επιφυλακτικοί με τα CBDC, αλλά ελπίζω ότι αυτό το άρθρο σας παρακινήσει να αναλογιστείτε τα αποτελέσματα αυτής της τεχνολογίας, και τι σημαίνει για εσάς και το μέλλον σας.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά από το CoinDesk.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου